TY - JOUR ID - 43554 TI - ارزیابی تحمل تنش غرقابی و اثر آن بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک اندام هوایی و ریشه 21 رقم و ژنوتیپ گندم نان (Triticum aestivum L.) در مرحله سه برگی JO - پژوهشهای زراعی ایران JA - JCESC LA - fa SN - 2008-1472 AU - فاضلی, سید بشیر AU - مسکرباشی, موسی AU - راهنما قهفرخی, افراسیاب AD - دانشجوی دکتری زراعت گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران AD - گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 21 IS - 3 SP - 303 EP - 318 KW - حجم ریشه KW - سرعت فتوسنتز KW - شاخص حساسیت KW - هدایت روزنه‌ای DO - 10.22067/jcesc.2023.80038.1209 N2 - جهت بررسی اثر تنش غرقابی بر عملکرد ماده خشک اندام هوایی و ریشه و برخی صفات فیزیولوژیک 21 رقم و ژنوتیپ گندم نان آزمایشی گلدانی و در فضای باز به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار، در اهواز و در سال زراعی 1400-1399 اجرا شد. اعمال تنش در مرحله سه‌برگی و در سه سطح شاهد، تنش ملایم (48 ساعت) و تنش شدید (120 ساعت) به‌عنوان عامل اصلی و ارقام و ژنوتیپ‌ها نیز به‌عنوان عامل فرعی لحاظ شدند. تنش ملایم و شدید غرقابی به‌ترتیب منجر به کاهش 14.06 و 38.37 درصدی ماده خشک اندام هوایی شد، که برای همه ارقام و ژنوتیپ‌ها معنی‌دار بود. از بین 21 رقم و ژنوتیپ، ارقام مهرگان و سارنگ و ژنوتیپ‌های ms 93-16 و ms 93-6 به دلیل تفاوت در میزان تحمل و پتانسیل عملکرد، برای مطالعه ریشه انتخاب شدند. ارقامی که در مواجه با تنش غرقابی، توانستند فعالیت‌های فتوسنتزی را در سطح بالاتری حفظ کنند، درصد کاهش کمتری در ماده خشک را از خود نشان دادند. تنش شدید غرقابی منجر به کاهش 38 درصدی ماده خشک و 29 درصدی حجم ریشه نسبت به شرایط بدون تنش غرقابی شد که تا حدود زیادی با میزان کاهش ماده خشک اندام هوایی منطبق بود. رقم مهرگان با وجود کاهش شدید عملکرد ماده خشک اندام هوایی در مواجه با تنش غرقابی و قرارگرفتن در گروه‌های نیمه‌متحمل و نیمه‌حساس، در هر سه سطح تنش به‌طور معنی‌داری دارای بیشترین عملکرد ماده خشک نسبت به سایر ارقام و ژنوتیپ‌ها بود. UR - https://jcesc.um.ac.ir/article_43554.html L1 - https://jcesc.um.ac.ir/article_43554_4e0ea4e440469a3ec1ac3cc726ccd0c7.pdf ER -