2024-03-29T18:32:04Z
https://jcesc.um.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=4208
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
مطالعه تنوع زیستی گیاهان صنعتی ایران
مهدی
نصیری محلاتی
مریم
جهانی کندری
زینت
برومند رضازاده
به منظور ارزیابی تنوع گونهای گیاهان صنعتی استانهای مختلف کشور، مطالعهای با استفاده از دادههای حاصل از آمار و اطلاعات منتشر شده سازمان جهاد کشاورزی انجام شد. اطلاعات مربوط به سطح زیر کشت از 29 استان کشور جمع آوری و پس از تجزیه و تحلیل این اطلاعات شاخص شانون محاسبه گردید. در بین استانهای کشور، بیشترین تنوع گیاهان صنعتی نسبت به کل گیاهان زراعی مربوط به استانهای گلستان، سمنان و اصفهان بود. تنوع بالای گیاهان صنعتی در این مناطق به دلیل بالا بودن سطح زیر کشت سیب زمینی، چغندر قند، پنبه، توتون و گیاهان روغنی میباشد. کمترین تنوع مربوط به استان سیستان و بلوچستان و ایلام بود. در این دو استان تنها سیب زمینی، گیاهان روغنی و توتون کشت میشود. بررسی نتایج تجزیه کلاستر بر روی دادههای مربوط به نسبت اختصاص سطح زیر کشت گروههای کارکردی مختلف به کل گیاهان صنعتی در استانهای مختلف کشور نشان داد که در سطح تشابه 75% استانهای گلستان، قم، مازندران و کهگیلویه و بویر احمد در یک گروه و استانهای آذربایجان، کرمانشاه، ایلام و خوزستان بر اساس نسبت اختصاص گیاهان صنعتی، در گروه جداگانهای قرار گرفتند. استآنهای قزوین، یزد، سمنان، کرمان، فارس، مرکزی و خراسان نیز از درجه تشابه یکسانی برخوردار بودند.
2011
09
23
301
309
https://jcesc.um.ac.ir/article_34523_3b000ba67cb14897c325b9b96c4e9c57.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
تأثیر آبیاری تکمیلی بر عملکرد و شاخص های رشد سه رقم نخود (Cicer arietinum L.)
مهدی
پارسا
علی
گنجعلی
الیاس
رضائیان زاده
احمد
نظامی
به منظور تأثیر رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد و شاخص های رشد سه رقم نخود (482 ILC، جم و کرج)، آزمایشی در سال های زراعی 87-1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت بلوک با طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد، رژیمهای آبیاری شامل، آبیاری کامل، آبیاری تکمیلی (یک نوبت آبیاری در یکی از مراحل فنولوژی شامل شاخهدهی، گلدهی، تشکیل غلافها و دانه بستن) و بدون آبیاری (دیم) به عنوان فاکتورهای اصلی و ارقام نخود به عنوان فاکتورهای فرعی مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که سطوح مختلف آبیاری اثر معنی داری بر عملکرد و رشد نخود دارد. بطوری که در بین رژیم های آبیاری تکمیلی، عملکرد دانه در شرایط آبیاری در مرحله گلدهی به طور معنی داری بیشتر از رژیم های آبیاری در مرحله شاخه دهی، غلاف دهی و دانه بستن بود (به ترتیب بیش از 3/3، 1/3 و 23 درصد). عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در شرایط آبیاری کامل بیشتر از رژیم های آبیاری تکمیلی بود. در میان ارقام، 482ILC بیشترین(1752کیلوگرم در هکتار) و رقم کرج کمترین (1381 کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه را دارا بودند. نتایج بررسیها نشان داد که در طول فصل رشد، تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول، شاخص سطح برگ، سرعت فتوسنتز خالص و سرعت رشد نسبی در رژیم آبیاری در مرحله گلدهی نسبت به سایر رژیم های آبیاری تکمیلی بیشتر بود. همچنین شاخصهای فوق در طول فصل رشد در رقم 482ILC نسبت به ارقام جم و کرج بالاتر بود. این مطالعه مشخص کرد که در بین مراحل فنولوژی گیاه نخود، مرحله گلدهی حساسترین مرحله به کمبود آب است و در شرایط محدودیت آب، با انجام آبیاری در این مرحله میتوان عملکرد نخود، را به صورت قابل توجهی افزایش داد. در این آزمایش رقم 482ILC نسبت به سایر ارقام، عکس العمل بهتری به رژیم های مختلف آبیاری تکمیلی نشان داد.
2011
09
23
310
321
https://jcesc.um.ac.ir/article_34530_c8f063719eb4385ab4791a575a553d72.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
بررسی عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپهای نخود متحمل به سرما در شرایط کشت
مهدی
پارسا
احمد
نظامی
حسن
پرسا
عبدالرضا
باقری
با توجه به برتریهای موجود در کشت پاییزه نخود، شناسایی ژنوتیپهای متحمل به سرما و خشکی با عملکرد مناسب، یکی از ضرورتها به شمار میرود. لذا در این آزمایش، 81 ژنوتیپ نخود شامل 74 نمونه متحمل به سرما و 7 نمونه نخود رایج کشور (شامل کاکا، جم، کرج، 482ILC، 3279ILC، C-48-84Flip و آرمان)، بهصورت کشت انتظاری در مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح لاتیس ناقص با 3 تکرار شامل 9 بلوک در هر تکرار و 9 کرت در هر بلوک، انجام گرفت. در این بررسی، اجزای عملکرد دانه (شامل تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن 100 دانه)، درصد بقاء، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت، اندازهگیری شد. براساس نتایج، تفاوت میان ژنوتیپها از نظر کلیه صفات اندازهگیری شده، معنیدار بود (05/0≥P). در حالی که تنها یکی از ژنوتیپها (951MCC) در مرحله گیاهچهای بهطور کامل از بین رفت، گستره درصد بقاء در میان دیگر ژنوتیپها از 52 تا 97 درصد متفاوت بود. عملکرد دانه در 32 درصد از ژنوتیپها بیش از40 گرم در متر مربع و در 5 درصد از آنها بیش از 61 گرم در متر مربع بود. همبستگی بین عملکرد دانه با ارتفاع بوته (**21/0 r=) و وزن دانه در بوته (**54/0(r=، مثبت و معنیدار بود. با توجه به نتایج بهدست آمده، به نظر می رسد امکان دستیابی به ژنوتیپهای مقاوم به سرما و خشکی جهت کشت انتظاری در مناطق مشابه مشهد وجود دارد.
2011
09
23
322
330
https://jcesc.um.ac.ir/article_34538_3d416bf318b2daa65cf895d95797203f.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
مطالعه تأثیر دزهای مختلف اشعه گاما در افزایش تنوع در صفات جوانه زنی و زراعی کلزا (Brassica napus L.)
رقیه
مومنی
ناد علی
بابائیان جلودار
نادعلی
باقری
افزایش تنوع ژنتیکی از اهداف اولیه و اساسی در اصلاح نباتات می باشد. القاء جهش روشی برای افزایش تنوع ژنتیکی می باشد که همراه با انتخاب، نوترکیبی و یا ترکیبی از این دو در اصلاح گیاهان مورد استفاده قرار می گیرد. هدف از انجام این تحقیق بررسی مقایسه ای تأثیر دزهای مختلف اشعه گاما (500، 700، 900، 1100، 1300 گری و دز صفر به عنوان شاهد) بر خصوصیات رشدی اولیه نظیر درصد و سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه در نسل M1 در شرایط آزمایشگاهی و بررسی صفات زراعی شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه های فرعی، تعداد غلاف در شاخه اصلی و فرعی، طول غلاف و وزن هزار دانه در نسل M2، در دو رقم کلزا با نام های PF و زرفام می باشد. نتایج جوانه زنی آزمایشگاهی نشان داد که میانگین درصد جوانه زنی و طول ریشه چه و ساقه چه تحت تأثیر موتاژن در هر دو رقم مورد آزمایش، به طور معنی داری نسبت به شاهد کاهش یافته اند. در حالی که سرعت جوانه زنی تنها در رقم PF تحت تأثیر معنی دار دز اشعه قرار گرفت. ضمن اینکه اختلاف معنی داری بین واریانس تیمارها (دز موتاژن) برای صفات سرعت و درصد جوانه زنی در رقم PF و برای سرعت جوانه زنی و طول ساقه چه در رقم زرفام وجود دارد. در واقع افزایش دز اشعه در این صفات باعث افزایش قابل ملاحظه ای در واریانس تیمارها نسبت به شاهد گردیده است. بیشترین ضریب تنوع نسبی نیز مربوط به دز 1300 گری اشعه در رابطه با صفت سرعت جوانه زنی در رقم PF بوده است. در نسل M2 در رقم PF، کلیه صفات به جز تعداد غلاف در شاخه اصلی تحت تأثیر دزهای مختلف اشعه، کاهش داشتند. تعداد غلاف در شاخه اصلی در رقم PF برخلاف صفات دیگر، در دزهای اعمال شده نسبت به شاهد افزایش داشته است. اما در رقم زرفام اثر دز تنها برای صفت وزن هزار دانه معنی دار گشت.
2011
09
23
331
339
https://jcesc.um.ac.ir/article_34541_a43b8670cc0b851b5dda667a7c95a23a.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
تأثیر محلول پاشی عناصر کم مصرف بر برخی از شاخص های فیزیولوژیکی مؤثر بر رشد و عملکرد ماده خشک گیاه ذرت علوفه ای
علی
سلیمانی
مرتضی
فیروزی
لیلا
نارنجانی
بهمنظور بررسی تأثیر محلولپاشی عناصر ریزمغذی بر شاخص های فیزیولوژیکی موثر بر رشد و عملکرد ماده خشک گیاه ذرت علوفهای، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با هشت تیمار و چهار تکرار در سال 1385 در مزرعه آزمایشی، در روستای برسیان واقع در منطقه براآن شمالی در 35 کیلومتری شرق اصفهان اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل محلول پاشی آهن، روی، مس، منگنز، آهن + منگنز، روی + مس، آهن + روی + مس + منگنز و آب بهعنوان شاهد بودند. غلظت عناصر بهصورت: آهن 3 ، روی 4 ، مس 5/2 ، منگنز5 ، آهن + منگنز 2 و 4 ، مس + روی 5 و 5/2 ، آهن+ منگنز + مس + روی به ترتیب 2 ، 4 ، 5 و 5/2 پی پی ام در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد اثر تیمارهای آزمایشی بر وزن خشک کل، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول معنی دار بود ولی تأثیر تیمار های آزمایشی بر سرعت اسیمیلاسیون خالص معنی دار نبود. بیشترین شاخص سطح برگ مربوط به تیمار محلول پاشی آهن بود که با تیمارهای روی، آهن + منگنز اختلاف معنی داری نداشت ولی اختلاف آن با سایر تیمارها معنی دار بود. تیمارهای محلول پاشی آهن و آهن + منگنز بیشترین عملکرد ماده خشک کل را حاصل نمود که با تیمار های روی، مس، روی + مس، آهن + روی + مس + منگنز اختلاف معنی داری نداشتند. بیشترین سرعت جذب خالص مربوط به تیمار محلول پاشی منگنز بود و کمترین سرعت اسیمیلاسیون خالص مربوط به تیمار شاهد بود. بیشترین سرعت رشد محصول در تیمار محلول پاشی روی حاصل شد که با سایر تیمارها اختلاف معنی داری داشت. در بین تمام تیمارها و در تمامی صفات اندازه گیری شده تیمار شاهد کمترین مقدار را نشان داد. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه ممکن است محلول پاشی عناصر غذایی آهن و آهن + منگنز جهت دستیابی به حداکثر عملکرد ماده خشک در شرایط مشابه با مطالعه حاضر مناسب باشد.
2011
09
23
340
347
https://jcesc.um.ac.ir/article_34548_8b7e095cbd9a38b38cd6ef24ca807523.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
بررسی قابلیت تصاویر ماهواره لندست ETM+ در مطالعات شوری خاک
سید حسین
ثنایی نژاد
علیرضا
آستارایی
مرجان
قائمی
پریسا
میرحسینی
شوری خاک یکی از مسائل اصلی زیست محیطی است که خاکهای نواحی گسترده ای از کشورهای مختلف را تحت تاثیر دارد. روش های سنتی جمع آوری داده در مطالعات خاک دارای مشکلات زیادی است که به وسیله فنآوری سنجش از دور قابل رفع است. با این حال استفاده ازاین دادهها نیازمند تحقیقاتی است که بهترین روشهای به کار گیری این فناوریها را در اختیار محققان و کاربران قرار میدهد. بنابراین تحقیق حاضر با این هدف در منطقه دشت نیشابور و با استفاده از تصاویر لندست5 انجام شد. 279 نمونه سطحی خاک را به صورت طبقه بندی تصادفی تهیه و پس از آماده سازی نمونهها در آزمایشگاه، هدایت الکتریکی عصاره اشباع نمونههای خاک اندازهگیری شد. دراین مطالعه ازتصاویر ماهوارهای سنجنده 2ETM+ ماهواره لندست سال 2002 در 6 باند انعکاسی استفاده شد. طبقه بندی کلاسهای مختلف شوری خاک با استفاده از الگوریتمهای متداول طبقه بندی و بر اساس بهترین ترکیبات باندی و هم چنین استفاده از آنالیزهای آماری جهت ارائه مدلی مناسب بین متغیر شوری خاک و ارزش رقومی تصاویر ماهوارهای انجام شد. نتایج این تحقیق نشان داد که باندهای انعکاسی 3،4،7و1 سنجنده ETM+، مناسب ترین ترکیب باندی برای تهیه تصاویر کاذب رنگی و طبقه بندی کلاسهای شوری در این منطقه است. بر اساس آنالیزهای آماری بالاترین ضرایب تبیین با مقادیر 311/0=2R و 44/0=2R به ترتیب برای خاکهای شور و غیرشور در باند 3 و2 سنجنده ETM+ به دست آمده که در سطح احتمال5% معنی دار بودند. بر اساس نتایج فوق در مجموع قابلیت توانایی دادههای رقومی سنجنده+ETM برای تفکیک و شناسایی کلاسهای مختلف شوری خاک در این منطقه محدود ارزیابی میشود.
2011
09
23
348
355
https://jcesc.um.ac.ir/article_34555_e5f323246210566bb0d4fdc73991ff1b.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
بررسی اثر افزایش غلظت Co2 بر رقابت بین گونههای زراعی و علفهای هرز C3 و C4 در شرایط گلخانه ای
سپیده
انورخواه
علیرضا
کوچکی
مهدی
نصیری محلاتی
با توجه به این که کشاورزی هم منبع و هم مخزن گازهای گلخانه ای است و گیاهان در پاسخ به افزایش غلظتCO2 واکنشهای مختلفی از خود نشان میدهند، آزمایشی با هدف بررسی تأثیر افزایش غلظت CO2 بر قابلیت رقابت گونههای زراعی و علفهای هرز، در سال 1385 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل دو سطح غلظت CO2 شاملppm 360 (طبیعی) و ppm 700 (افزایشی) و ترکیبهای مختلف کشت گونههای زراعی (ارزن و سویا) و علفهای هرز (تاجخروس و سلمه) C3 و C4 اعم از کشت خالص و کشت مخلوط گونه ها بودند. با افزایش غلظت CO2، طول ریشه در ارزن در مقایسه با غلظت طبیعی CO2 افزایش اما در سایر گونه ها کاهش نشان داد و وزن خشک ریشه در هریک از ترکیبهای کشت در شرایط افزایش غلظت CO2 نسبت به شرایط غلظت طبیعی این گاز کاهش نشان داد. در شرایط افزایش غلظت CO2، سطح برگ و وزن خشک برگ در ارزن در مقایسه با غلظت طبیعی CO2 افزایش و در سایر گونه ها کاهش نشان داد. میزان کلروفیل در مقایسه با غلظت طبیعی CO2 در علف هرز سلمه افزایش، اما در تاجخروس، ارزن و سویا کاهش نشان داد.
2011
09
23
356
367
https://jcesc.um.ac.ir/article_34562_3c15afe2142312ca5a9dd216bd4d7937.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
ارزیابی نوسان برخی مولفههای تولیدی گیاه به گیاه در گیاهان دارویی
محمد
بنایان اول
سعید
خانی نژاد
صادق
قربانی
ایمان
حسام عارفی
بسیاری از مطالعات نشان داده اند که نوسان تولید در بین بوتههای داخل یک مزرعه برای برخی از گیاهان بالا است. هدف از انجام این تحقیق ارزیابی میزان نوسان برخی از خصوصیات رشد و عملکرد نهایی سه گیاه دارویی کرچک، کدو پوست کاغذی، و شاهدانه در مقایسه با گیاه ذرت و میزان تأثیر نوسانات بر عملکرد گیاهان مربوطه در سطح تک بوته میباشد. به همین منظور آزمایشی در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد واقع در 10 کیلومتری شرق مشهد با عرض جغرافیایی 36 درجه و 16 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 59 درجه و 36 دقیقه شرقی و ارتفاع 985 متری از سطح دریا اجرا شد. در این آزمایش خصوصیات مورفولوژیکی چهار گونه (کرچک، کدو پوست کاغذی، شاهدانه و ذرت) و ارتباط آنها با عملکرد در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در زمینی به مساحت 583 متر مربع بررسی شد. از گیاه کرچک، کدو پوست کاغذی، شاهدانه و ذرت بهترتیب 13، 18، 14 و 15 گیاه از هر کرت بهصورت تصادفی انتخاب و علامت گذاری شدند. اندازه گیریها در طی فصل رشد، هر 7 روز یکبار انجام گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که دو خصوصیت رویشی گیاهان دارویی شامل ارتفاع و تعداد برگ با افزایش عمر گیاه، نوسان بسیار بالایی در مقیاس گیاه-به-گیاه در مقایسه با ذرت نشان دادند. این وضعیت با محاسبه آنومالی عملکرد بیشتر مشهود شد. همبستگی مثبت و خطی بین تعداد برگ و عملکرد بیولوژیک گیاهان دارویی نشان داد که در صورت ایجاد یکنواختی بین بوتهها، عملکرد بالاتری از آنچه در حال حاضر تولید میشود برای این گیاهان قابل دسترسی خواهد بود.
2011
09
23
368
378
https://jcesc.um.ac.ir/article_34574_4e28ffa4347a03bfb8bc709b9f0cac86.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
اثرات تداخلی علفهای هرز همراه خربزه بر صفات کمی و کیفی آن در شرایط رقابت چند گونهای با پوشش طبیعی
سید حسین
ترابی
محمد
بازوبندی
جواد
باغانی
رفتار علفهای هرز، هنگامی که ترکیبی از آنها به صورت مشترک با گیاه زراعی رقابت میکنند با شرایطی که به تنهایی در کنار گیاه زراعی قرا میگیرند، متفاوت است. این تحقیق در سال 1386 در یک مزرعه خربزه واقع در مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی انجام شد که در آن تراکم و وزن خشک نهایی علفهای هرز همراه خربزه در پوشش طبیعی با صفات خربزه، شامل طول بوته و شاخصهای کمی و کیفی عملکرد میوه با استفاده از روابط رگرسیونی چند متغیره گام به گام مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که شاخص وزن خشک علفهای هرز نسبت به تراکم، برآورد بهتری از روابط آنها را با صفات مورد بررسی بیان میکند. بر اساس ضرایب بهدست آمده، علفهای هرز همراه خربزه به دو گروه تقسیم شدند. گروهی بر صفات خربزه اثر همکاهی داشتند و گروه دیگر هم افزا بودند. در برآیند اثرات رقابت اشتراکی، علفهای هرز توق، تاجخروس، و تاجریزی، جزو دسته هم کاه قرار گرفتند که موجب آسیب خربزه شدند در حالی که اثرات سلمهتره و خرفه بهصورت همافزایی بروز کرد. این گونهها با کاهش اثرات منفی سایر علفهای هرز موجب کاهش میزان آسیب آنها به خربزه گردیدند. نقش رقابتی اویارسلام، با وجود جمعیت بالا در این جوامع، خنثی بود و ضرایب آن نه در تراکم و نه در وزن خشک معنیدار نشد. این آزمایش همچنین نشان داد که عملکرد وزنی میوه بیش از سایر صفات مانند رشد بوته، تعداد و کیفیت میوهی خربزه تحت تأثیر علفهای هرز قرار میگیرد. بر این اساس شیرینی میوه در این تحقیق فقط تحت تأثیر علفهرز توق قرار گرفت.
2011
09
23
379
387
https://jcesc.um.ac.ir/article_34581_24f451d5fa2a2eb62514a7324ddc4a62.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
بررسی اثرات دگرآسیبی عصاره آبی و بقایای جو(Hordeum vulgare) بر جوانهزنی و مراحل رشد اولیه عدس زراعی ( Lens esculenta)
کلثوم
کریمیان
رضا
قربانی
قربانعلی
اسدی
محمدرضا
توکلو
رابطه دگر آسیبی5 بین گیاهان می تواند در مدیریت غیر شیمیایی علفهای هرز کاربرد زیادی داشته باشد با این حال مواد دگر آسیب نباید بر گیاه زراعی اثر نامطلوبی داشته باشد. به منظور بررسی اثر دگرآسیبی جو (Hordeum vulgare) بر روی مولفههای جوانه زنی و رشد عدس (Lens esculenta)، آزمایشاتی به صورت طرحهای کاملاً تصادفی با 4 تکرار در آزمایشگاه و گلخانه دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی شیروان در سال 1387 انجام گرفتند. در مطالعه آزمایشگاهی تیمارها شامل غلظتهای صفر،20٪، 40٪، 60٪و 80٪ عصاره آبی اندامهای مختلف برگ، ساقه و ریشه جو بودند. نتایج نشان دادند که عصاره آبی اندامهای جو بر درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه عدس اثر معنی داری (P< 0.05) داشته و با افزایش غلظت عصاره آبی اندامهای جو، جوانه زنی و رشد عدس بهطور معنی داری نسبت به تیمار شاهد کاهش یافته است. .بیشترین درصد جوانه زنی مربوط به تیمار شاهد با 76٪ و کمترین مربوط به تیمار 80٪ عصاره برگ و ساقه به ترتیب با 25/1٪ و0 % جوانه زنی بود. در مطالعه گلخانه ای تیمارها شامل صفر، 200، 400، 600 و 800 گرم کاه جو بر واحد سطح گلدان بودند. نمونه برداری به منظور تعیین وزن تر و خشک، در سه مرحله سبز شدن، دو برگی و شش برگی انجام شد. نتایج در این مرحله نشان دادند که وزن تر و خشک ساقه و ریشه در مراحل سبز شدن، دو برگی و شش برگی در مقایسه با تیمار شاهد با افزایش مقدار کاه مصرفی در واحد سطح بهطور معنی داری کاهش یافت. کمترین وزن تر و خشک ساقه و ریشه از تیمار 600 و 800 گرم کاه در واحد سطح بهدست آمد. وزن خشک ساقه عدس در مرحله سبز شدن در تیمارهای 600 و 800 گرم کاه در واحد سطح به میزان 60% و وزن خشک ریشه در این مرحله در تیمار 800 گرم کاه 80% نسبت به شاهد کاهش یافت. همچنین میزان کاهش وزن تر و خشک ریشه در مرحله دو برگی بیشتر از کاهش وزن تر و خشک ساقه بود. در بررسی مقایسه میانگینهای وزن تر و خشک در مرحله شش برگی بیشترین وزن تر و خشک ساقه مربوط به تیمار شاهد و کمترین وزن تر و خشک ساقه مربوط به تیمار 800 گرم کاه در متر مربع بود. بنابراین استفاده از بقایای جو یا گیاه پوششی جو قبل از زراعت عدس اثرات منفی بر جوانه زنی و رشد عدس دارد.
2011
09
23
388
396
https://jcesc.um.ac.ir/article_34593_d51de0448759bb0fce6239da1f54dfa6.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
مطالعه اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد، سرعت نمو و خصوصیات زراعی دو ژنوتیپ تریتیکاله
فهیمه
رضائی
مسعود
قدسی
کیومرث
کلارستاقی
به منظور مطالعه تأثیر تاریخهای مختلف کاشت و تراکمهای متفاوت بوته بر عملکرد دانه و خصوصیات زراعی دو ژنوتیپ جدید تریتیکاله برای اولین بار در کشور این تحقیق، با استفاده از یک طرح اسپلیت فاکتوریل بر پایه بلوکهای کامل تصادفی و با سه تکرار و در ایستگاه طرق مشهد، در طی دو سال زراعی 88-1386 انجام شد. عامل تاریخ کاشت با پنج سطح شامل: 15 مهر، 30 مهر، 15 آبان، 30 آبان و 15 آذر در کرتهای اصلی و دو عامل تراکم بوته و ژنوتیپ به صورت فاکتوریل در کرتهای فرعی قرار گرفتند. سه سطح تراکم بوته 250، 450 و650 دانه در متر مربع و عامل ژنوتیپ در دو سطح شامل دو ژنوتیپ ET-82-15 وET-79-17 بودند. نتایج تجزیه مرکب دادهها نشان داد اثر تاریخ کاشت بر عملکرد دانه، تعداد پنجه در بوته، درصد باروری پنجه ها، تعداد روز تا ظهور سنبله و طول دوره پر شدن دانه معنی دار بود، به نحوی که بیشترین عملکرد دانه از تاریخ کاشت دوم (30 مهر ماه) بدست آمد و با تأخیر در کاشت از تاریخ کاشت دوم (30 مهر ماه) به تاریخ کاشت پنجم (15 آذر ماه) عملکرد دانه حدود 29% کاهش یافت. بیشترین تعداد روز تا ظهور سنبله و تعداد روز تا رسیدن مربوط به تاریخ کاشت اول و کمترین آن مربوط به تاریخ کاشت پنجم بود و طول دوره پر شدن دانه نیز با تاخیر در کاشت روند نزولی داشت. همچنین سرعت نمو با تأخیر در کاشت افزایش یافت، هرچند طول دوره رشد کاهش نشان داد. بیشترین تعداد پنجه در بوته از تاریخ کاشت دوم و کمترین آن از تاریخ کاشت پنجم حاصل شد و بالاترین درصد باروری پنجهها از تاریخ کاشت سوم و کمترین آن از تاریخ کاشت پنجم بدست آمد. از طرف دیگر اثر تراکم بوته بر تعداد کل پنجه در بوته و تعداد پنجه بارور (سنبله) معنی دار بود. با افزایش تراکم بوته تعداد پنجه در بوته، تعداد پنجه بارور (سنبله) و درصد باروری پنجهها کاهش یافت. بعلاوه اثر تراکم بوته بر عملکرد دانه معنی دار نشد و با در نظر گرفتن مسایل مربوط به اقتصاد تولید در جهت کاهش هزینهها (با توجه به قیمت بذر) به نظر میرسد همان سطح پایین تراکم بوته (250 بوته در متر مربع) کفایت مینماید. بین دو ژنوتیپ تریتیکاله مورد مطالعه از نظر عملکرد دانه و سایر صفات مورد مطالعه اختلاف آماری معنی داری وجود نداشت.
2011
09
23
397
405
https://jcesc.um.ac.ir/article_34599_5d57327c7534b4fab9a4945261e43511.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
ارزیابی جوانهزنی و سبزشدن تودههای یولاف وحشی (Avena ludoviciana) حساس و مقاوم به علفکشهای آریلوکسی فنوکسی پروپیونات جمعآوری شده از مزارع گندم شهرستانهای دزفول و اندیمشک
ایرج
طهماسبی
محمدحسن
راشد محصل
پرویز
رضوانی مقدم
علی
قنبری
اسکندر
زند
اثر دما (30،25،20،15،10،5،3 درجه سانتیگراد) بر جوانهزنی و نیز اثر دما (5، 10، 15، 20، 25 درجه سانتیگراد) و عمق کاشت (10،8،6،4،2،0 سانتیمتر) بر سبزشدن تودههای یولاف وحشی زمستانه ( (Avena ludoviciana حساس ( (S و مقاوم به علفکشهای آریلوکسی فنوکسی پروپیونات جمع آوری شده از شهرستانهای دزفول ( (DR4 و اندیمشک ( (NR14 مورد ارزیابی قرارگرفت. بیشترین وکمترین درصد جوانهزنی نهایی به ترتیب متعلق به تودههای DR4 و NR14 بود. درصد نهایی جوانهزنی توده حساس با افزایش دما تا 10 درجه سانتیگراد و تودههای مقاوم تا 15 درجه سانتیگراد افزایش یافت. سپس افزایش دما تا 30 درجه سانتیگراد موجب کاهش درصد نهایی جوانهزنی شد. تأثیر دما برسرعت جوانهزنی هم مشابه تأثیر آن بر درصد جوانهزنی نهایی بود. درصد سبزشدن نهایی تودههای حساس و مقاوم NR14 اختلافی باهم نداشتند، درحالی که درصد نهایی سبزشدن DR4 بهطور معنی داری بیش از دو توده دیگر بود. حداکثر سبزشدن نهایی مربوط به دمای 10 درجه سانتیگراد بود، افزایش دما تا حدود 30 درجه موجب کاهش درصد نهایی سبزشدن و رسیدن به حدود 3 درصد گردید. بیشترین درصد سبزشدن نهایی مربوط به عمق صفر (کاشت سطحی) بود و با افزایش عمق کاشت درصد سبزشدن نهایی به صورت منحنی چند جمله ای درجه2 کاهش پیدا کرد. بهطورکلی نتایج آزمایش نشان داد که پس از برطرف شدن نیازسرمایی برای جوانهزنی و سبزشدن، بهترین زمان برای از بین بردن گیاهچههای سبزشده تودههای حساس و مقاوم به منظورکاهش ذخیره بانک بذر هنگامی است که متوسط دمای محیط حدود 10 درجه سانتیگراد باشد. تکرار چندین بارعملیات شخم یا کاربرد علفکشهای تماسی میتواند مقدار زیادی از گیاهچههای تازه سبزشده تودههای حساس و مقاوم را ازبین برده و درکاهش مشکلات مربوط به این علف هرز مخصوصاً تودههای مقاوم موثر باشد.
2011
09
23
406
415
https://jcesc.um.ac.ir/article_34627_f427e033477553a391ccf4aee85c47e5.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
اثرات سیستمهای خاکورزی بر عملکرد پنبه بعد از کلزا در گرگان
فرشید
قادری فر
عبدالقدیر
قجری
حمیدرضا
صادق نژاد
عبدالرضا
قرنجیکی
های مختلف خاکورزی بر روی سه رقم پنبه با آرایش کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در دو ایستگاه هاشمآباد و کارکنده گرگان صورت گرفت. فاکتور اصلی شامل پنج روش خاکورزی شامل شخم، چیزل، دیسک، نواری و بدون شخم و فاکتور فرعی شامل سه رقم پنبه به اسامی سای اکرا324، سیندوز80 و زودرس موتاژنز در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که بین سیستمهای مختلف خاکورزی اختلاف معنی داری وجود داشت به طوری که در کلیه ارقام عملکرد وش، طول شاخه رویا، تعداد شاخه رویا و زایا، ارتفاع بوته و تعداد قوزه در سیستم خاکورزی چیزل و دیسک (خاکورزی حفاظتی) بیشتر از تیمار شخم (خاکورزی مرسوم) و بدون شخم بود. رقم سایاکرا324 در مقایسه با دو رقم دیگر به دلیل داشتن تعداد قوزه بیشتر دارای عملکرد وش بیشتری بود. عملکرد وش در سیستم بدون شخم در مقایسه با سیستمهای خاکورزی حفاظتی و رایج کمتر بود اما بوتههای رشد یافته در این سیستم کوچکتر و شاخهدهی کمتری داشت. بنابراین برای حصول عملکردهای بالاتر از این سیستم، میتوان تراکم بوته را افزایش داد و برای دستیابی به این هدف، پیشنهاد میشود آزمایشات تکمیلی به منظور بررسی اثرات تراکمهای مختلف در این سیستم بررسی گردد و سیستم خاکورزی حفاظتی با مطالعات جامعتر جایگزین سیستم خاکورزی مرسوم شود
2011
09
23
416
421
https://jcesc.um.ac.ir/article_34649_c30a9cbb677cdf18e4268355ba101924.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
مطالعه اثر تراکم و زمان محلولپاشی نیتروژن بر عملکرد روغن و اسانس دانه سیاهدانه
مریم
موسی زاده
رضا
برادران
به منظور ارزیابی اثر تراکم و زمان محلولپاشی نیتروژن بر عملکرد و درصد روغن و اسانس دانه سیاهدانه آزمایشی مزرعهای در سال زراعی 1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد بیرجند انجام شد. برای این منظور 3 سطح تراکم (200،100و300 بوته در متر مربع) و 3 زمان محلولپاشی نیتروژن (1- عدم محلولپاشی، 2- محلولپاشی در زمان 10-8 برگی، 3- محلولپاشی در 10 درصد گلدهی، 4- محلولپاشی در 100 درصد گلدهی ) هر یک به مقدار 2 درصد از محل کود اوره، در 3 تکرار به صورت کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد دانه، درصد روغن، عملکرد روغن، درصد اسانس و عملکرد اسانس بود. زمان محلولپاشی روی درصد اسانس و عملکرد اسانس در سطح 1 درصد معنی دار شد. تراکم روی عملکرد اسانس، درصد اسانس، درصد روغن و عملکرد دانه در سطح 1 درصد معنی دار شد.تراکم 200 بوته در متر مربع و محلولپاشی در زمان 10-8 برگی با 33/593 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را دارا بود. تراکم 200 بوته در متر مربع و محلولپاشی در زمان 10 درصد گلدهی با 56/0 درصد اسانس بیشترین درصد اسانس را دارا بود. محلول پاشی در 10-8 برگی و تراکم 100 بوته در متر مربع با 72/39 درصد بیشترین درصد روغن را دارا بود و بهترین عملکرد روغن و عملکرد اسانس از تراکم 300 بوته در متر مربع و محلولپاشی در 100درصد گلدهی حاصل شده است.
2011
09
23
422
427
https://jcesc.um.ac.ir/article_34664_8f32158b9a78dca9623804b6385b651e.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
برآورد رقابت چندگونهای علفهایهرز در مزرعه ذرت (Zea mays L.) با استفاده از تابع عکس وزن تکبوته ( ) و سطح برگ نسبی علف های هرز
علی
قنبری
مهدی
افشاری
علی اصغر
محمدآبادی
به منظور بررسی خسارت علفهایهرز و تعیین مناسبترین شاخص جهت برآورد کاهش عملکرد ذرت در شرایط مزرعه و رقابت چندگونه ای علفهایهرز آزمایشی در سال زراعی 87-86 به صورت پیمایشی انجام شد. 480 کوادرات به صورت تخریبی و غیرتخریبی با ابعاد70×20 سانتی متر در مزرعه تعیین و در مرحله 8-4 برگی ذرت تراکم علفهایهرز به تفکیک گونه شمارش و شاخص سطح برگ و وزن خشک هر گونه جداگانه اندازه گیری شد. جهت مقایسه چگونگی رقابت و برآورد ضرایب رقابت درون گونه ای و بینگونهای هر گونه بین سطح نسبی برگ بعنوان متغیر مستقل و عکس وزن تک بوته هر یک از علف هایهرز یا ذرت بعنوان متغیر وابسته توابع هایپربولیک برازش داده شد. نتایج نشان دادند که عکس وزن تک بوته و سطح برگ نسبی دارای همبستگی بالایی (99% (r2= برای برآورد کاهش عملکرد و ضرایب رقابتی هستند. همچنین تابع عکسوزن تک بوته نشان داد که تداخل علفهایهرز در ذرت با توجه به ضرایب معادله عکس وزن به دو گروه کاهنده (ضریب مثبت) و افزاینده (ضریب منفی) تقسیم می شوند. تاجخروس وحشی، سلمه تره و تاج ریزی سیاه بیشترین اثر افزایشی را بر عملکرد ذرت و پنج گونه تاج خروس خوابیده، خرفه، پیچک، اویارسلام ارغوانی و سوروف اثر بازدارنده بر عملکرد ذرت داشتند. اثر مثبت علف های هرز روی ذرت ناشی از بازدارندگی شدید آن روی علف هایهرزی بود که اثر بازدارندهای روی ذرت داشتند. همچنین اثر منفی علف های هرز پهن برگ و باریک برگ به تنهایی بیشتر از تأثیر مجموع علفهای هرز روی عملکرد ذرت بود.
2011
09
23
428
437
https://jcesc.um.ac.ir/article_34675_10eb295db94a4621bc3a558f5b51a8e0.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
اثر تاریخ کاشت و تراکم بر مراحل نمو و وزن خشک اندامهای هوایی
احمد
بالندری
پرویز
رضوانی مقدم
کاسنی پاکوتاه (Cichorium pumilum Jacq.) یکی از گونه های یکساله جنس کاسنی با ارزش دارویی است که در نواحی غربی و جنوب ایران رویش دارد و تاکنون مطالعه ای در زمینه کشت این گونه در شرایط زراعی انجام نشده است. به منظور تعیین تاریخ کاشت و تراکم مناسب کاسنی پاکوتاه، آزمایشی بصورت طرح کرتهای خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار طی سالهای 1387- 1386 در مشهد انجام شد. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از تاریخ کاشت در سه سطح (3 اردیبهشت، 20 شهریور و 10 آبان) که در کرتهای اصلی و سه تراکم کاشت (10 ،20 و 40 بوته در متر مربع) در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نمونه برداری ها از مرحله ساقه دهی شروع و به فواصل زمانی 2 هفته در 4 نوبت انجام شد . صفات مورد اندازه گیری شامل سطح برگ، وزن خشک برگ، ساقه و گل آذین بودند. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت اثر معنی داری بر وزن خشک برگ، ساقه و گل آذین داشت. بیشترین وزن خشک برگ از نمونه برداری اول تاریخ کشت 20 شهریور بدست آمد. اثر تراکم بر شاخص سطح برگ و وزن خشک برگ در نمونه برداری اول معنی دار بود، در این مرحله ی نمونه برداری بیشترین شاخص سطح برگ مربوط به تراکم 40 بوته در متر مربع ولی بالاترین میزان وزن خشک برگ، از تراکم 10 بوته حاصل شد. اثر متقابل تاریخ کشت و تراکم در نمونه برداری دوم بر وزن خشک ساقه معنی دار بود و مقایسه میانگین ها نشان داد که تاریخ کشت 10 آبان با تراکم 10 بوته در متر مربع وزن خشک ساقه کمتری نسبت به سایر تیمارها داشت. مطالعه مراحل رشد گیاه در شرایط مزرعه، منجر به تشخیص چهار مرحله اصلی رشد شد که مرحله رشد رویشی طولانی ترین مرحله بود. همچنین مشخص شد که کاسنی پاکوتاه برای کامل کردن چرخه زندگی به حدود 3000 درجه روز- رشد نیاز دارد. بر اساس نتایج حاصله، کشت و کار کاسنی پاکوتاه بصورت یک گیاه یک ساله زمستانه، در نیمه دوم شهریور تا اواسط مهر ماه با تراکم 20 بوته در متر مربع در شرایط اقلیمی مشهد مناسب بنظر می رسد.
2011
09
23
438
446
https://jcesc.um.ac.ir/article_34688_d1ad58dfe46a01173b62e6c3692a05e0.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
اثر تاریخ کاشت بر صفات مورفولوژیک، عملکرد و میزان اسانس بومادران هزار برگ (Achillea millefolium subsp. millefolium.) در شرایط آب و هوایی مشهد
عسکر
غنی
علی
تهرانی فر
مجید
عزیزی
محمّدتقی
عبادی
به منظور تعیین بهترین تاریخ کاشت بومادران هزار برگ در شرایط آب و هوایی مشهد، آزمایشی بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی با 4 تیمار شامل تاریخهای مختلف کاشت (15 تیر، 10 مرداد، 10 شهریور و 15 مهر) و 4 تکرار، در مزرعه گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. در طی مراحل مختلف رشدی و در پایان آزمایش مدت زمان و درجه روز از کاشت تا ساقه دهی و گلدهی، ارتفاع گیاه، تعداد جست، تعداد گل آذین های جانبی، قطر و ارتفاع گل آذین، وزن خشک گل آذین، درصد اسانس، عملکرد اسانس و میزان بیومس کل اندازه گیری شد. نتایج این تحقیق نشان داد که همه صفات فوق تحت تأثیر تاریخ کاشت قرار گرفتند. در تاریخ کشت اول، بوتهها دارای ارتفاع بلند (116 سانتی متر) و گل آذین های درشت (97/9 و 72/8 سانتی متر، به ترتیب قطر و ارتفاع گل آذین) بودند. اکثر صفات مورد بررسی (تعداد جست و گل آذین های جانبی، وزن خشک گل آذین و بیومس کل) در تاریخ کاشت 10 مرداد از بالاترین میزان و در تاریخ کاشت چهارم (15 مهر) از کمترین میزان برخوردار بودند. بیشترین درصد اسانس (17/0) مربوط به تاریخ کشت چهارم و کمترین میزان (13/0) مربوط به تاریخ کاشت دوم بود ولی از نظر عملکرد اسانس بیشترین و کمترین میزان (77/1 و 87/0 میلی لیتر) به ترتیب مربوط به تاریخ های کاشت 10 مرداد و 10 شهریور بود. به طور کلی نتایج نشان داد که در شرایط آب و هوایی مشهد تاریخ کاشت 10 مرداد مناسبترین تاریخ کاشت جهت این گونه بومادران می باشد.
2011
09
23
447
453
https://jcesc.um.ac.ir/article_34706_508e6806bb91f7f807f76c8323f9f9cf.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
بررسی اثر تراکم بوته و روش کاشت بر برخی صفات مورفولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت ارقام ذرت شیرین (Zea mays L. var. Saccharata) در شرایط شور
مجید
نصراله الحسینی
سعید
خاوری خراسانی
آتنا
رحمانی
ذرت شیرین از جمله محصولات غذایی با ارزش با دوره رشد کوتاه میباشد که میتواند پس از برداشت غلات زمستانه، در الگوی کشت مناطق مختلف کشور وارد گردد. در این پژوهش اثرات دو روش کاشت (کشت روی پشته و کف فارو) و تراکم (65000، 75000 و85000 بوته در هکتار) بر برخی صفات مورفولوژیک، عملکرد دانه قابل کنسرو و شاخص برداشت دو رقم ذرت شیرین به نامهای Chase و KSC403su (دانه طلایی) در منطقه فیض آباد تربت حیدریه در شرایط شور (Mmhos/cm060/4ECw = ) مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان میدهد که روشهای مختلف کاشت تأثیر معنی داری بر صفات: عملکرد دانه قابل کنسرو، فاصله بین گرده افشانی و ظهور کاکل(ASI)، طول تاسل، ارتفاع بلال، قطر ساقه و شاخص برداشت ارقام ذرت شیرین داشت. مقایسه میانگین اثرات متقابل رقم × روش کاشت بر شاخص برداشت نشان میدهد که بیشترین شاخص برداشت متعلق به رقم Chase در روش کاشت کف فارو به میزان 75/31 درصد میباشد. همچنین بیشترین عملکرد دانه قابل کنسرو از رقم Chase در تراکم 75 هزار بوته در هکتار و روش کاشت کف فارو با متوسط 9/11 تن در هکتار و کمترین عملکرد از رقم KSC403suدر تراکم 85 هزار بوته در هکتار و روش کاشت روی پشته به میزان 6/3 تن در هکتار بهدست آمد. این در حالی است که رقم دانه طلایی از نظر سایر خصوصیات در رتبه بهتری نسبت به رقم Chase قرار گرفت. علت برتری رقم Chase نسبت به KSC403su احتمالا به دلیل بالاتر بودن میزان شاخص برداشت و عملکرد دانه قابل کنسرو، توزیع بهتر برگ، آرایش بوته بر روی ردیف ها، زاویه برگها و تخصیص بیشتر مواد غذایی به دانه ها، که همه ناشی از پتانسیل ژنتیکی رقم Chase میباشد.
2011
09
23
454
462
https://jcesc.um.ac.ir/article_34726_950c874b67f36a8ad631b50c28dc8423.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
ارزیابی کارایی علفکشهای مختلف در کنترل علفهای هرز سیر (Allium Sativum)
مصطفی
حسینی
رضا
قربانی
محمد
بازوبندی
علیرضا
باقری
به منظور ارزیابی کارایی تعدادی از علفکش ها بر علفهای هرز و عملکرد سیر، آزمایشی در مزرعه سیاهدشت واقع در شهرستان فاروج انجام شد. این آزمایش در غالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 12 تیمار علفکشی شامل علفکش دو منظوره کلرتال متیل (داکتال) با مقادیر 4، 8، 12 و 16 کیلوگرم در هکتار، علفکش اکسیفلورفن (گل) با مقادیر 75/0، 5/1، 3 و 5 لیتر در هکتار، علفکش ایوکسینیل (توتریل) با مقادیر 1، 2، 3 و 6 لیتر در هکتار و یک تیمار وجین در ابتدای فصل انجام شد. نتایج حاصل از سه مرحله نمونه برداری (30، 52 و 72 روز پس از نمونه برداری) نشان داد که بسته به نوع علفکش و میزان مصرف آن علفهای هرز پاسخهای مختلفی را نشان داده و تفاوت معنی داری (01/0>p) میان این پاسخ ها مشاهده شد. در هر سه مرحله نمونه برداری در میان تیمارهای آزمایش، علفکش گل با مقدار 3 لیتر در هکتار بهترین نتایج را در کنترل علفهای هرز به همراه داشت. رابطه بین مقادیر مختلف علفکشی و درصد کنترل علفهای هرز از یک رابطه سیگموئیدی چهار پارامتره تبعیت می کرد. وزن خشک اندام هوایی، وزن غده، وزن حبه و تعداد حبه نیز تحت تأثیر تیمار علفکشی قرار گرفتند به طوریکه تیمار علفکش گل به میزان 3 لیتر در هکتار به عنوان بهترین تیمار شناخته شد.
2011
09
23
463
473
https://jcesc.um.ac.ir/article_34742_71cacc5a0c4d4d0418e78b93e5070822.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
اثر سطوح نیتروژن بر میزان محدودیت مبداء و الگوی توزیع مواد فتوسنتزی به دانة ژنوتیپهای گندم در شرایط تنش گرمای پایان فصل
عادل
مدحج
یحیی
امام
امیر
آینه بند
تنش گرمای پایان فصل در مناطق نیمه گرمسیری نظیر جنوب غرب ایران به عنوان یکی از عوامل مهم محدود کنندۀ عملکرد گندم در تاریخ کشتهای پاییزه محسوب می شود. به منظور ارزیابی اثر سطوح نیتروژن بر میزان محدودیت مبداء و الگوی توزیع مجدد مواد فتوسنتزی به دانة ژنوتیپهای گندم، این پژوهش بصورت دو آزمایش مستقل، هر یک با آرایش کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. آزمایش اول شامل کاشت ژنوتیپها در تاریخ کاشت توصیه شده یعنی اول آذر ماه بود و به منظور برخورد مراحل فنولوژیکی رشد بعد از گرده افشانی با تنش گرمای پایان فصل، تاریخ کاشت ژنوتیپها در آزمایش دیگر در اوایل بهمن ماه انجام شد. در هر آزمایش، سه سطح کود نیتروژن 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به عنوان کرت اصلی و شش ژنوتیپ گندم (چمران، استار، ویریناک، 8-83-D و 5-84-D) به عنوان کرتهای فرعی گزینش شدند. به منظور بررسی میزان محدودیت مبداء در ژنوتیپهای مورد مطالعه، نیمی از سنبلچههای هر سنبله یک هفته پس از گردهافشانی حذف شدند. نتایج نشان داد، کاهش میزان نیتروژن از 150 به 50 کیلوگرم در هکتار باعث کاهش معنیدار عملکرد دانه در هر دو شرایط بهینه و تنش گرمای پایان فصل شد. تنش گرمای پایان فصل، عملکرد دانه و وزن هزار دانه را به ترتیب 24% و 31% کاهش داد. میانگین محدودیت مبداء ژنوتیپهای گندم در شرایط تنش گرمای پایان فصل نسبت به شرایط بهینه 45 درصد افزایش یافت. بیشترین و کمترین میزان افرایش محدودیت مبداء در شرایط تنش گرمای پایان فصل نسبت به شرایط بهینه به ترتیب به لاین دیررس 5-84-D و لاین زودرس 8-83-D اختصاص داشت. میزان افزایش محدودیت مبداء ژنوتیپهای دیررس، میانرس و زودرس به ترتیب 56، 5/43 و 5/30 درصد ارزیابی شد. اگرچه سهم و کارایی توزیع مجدد مواد فتوسنتزی در شرایط تنش گرمای پایان فصل افزایش یافت، اما کاهش سهم فتوسنتز جاری به عنوان مهمترین مبداء تامین مواد فتوسنتزی دانه در مراحل پس از گردهافشانی، کاهش میزان انتقال مجدد و افزایش میزان محدودیت مبداء، باعث کاهش معنیدار وزن دانه و عملکرد دانة ژنوتیپهای مورد مطالعه شد.
2011
09
23
474
485
https://jcesc.um.ac.ir/article_34755_80b8f59401e4d4449cc70d467a028305.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
تأثیر روش های خاک ورزی و مقادیر بقایای ذرت بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد گندم
خدیجه
علیجانی
محمد جعفر
بحرانی
سید عبدالرضا
کاظمینی
بهمنظور بررسی تأثیر روش های خاک ورزی و مقادیر بقایای گیاهی ذرت دانه ای(Zea mays L.) بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم (Triticum aestivum L.)، آزمایشی در دو سال زراعی (88 – 1386) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در باجگاه با استفاده از طرح کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار به اجرا در آمد. عوامل مورد بررسی شامل دو روش خاک ورزی ]رایج (گاوآهن برگردان دار همراه با دو دیسک) و کاهش یافته (دو بار گاوآهن قلمی همراه با یک دیسک)[ در کرت های اصلی و مقادیر بقایای ذرت (0، 50 و 100 درصد) در کرت های فرعی بودند. نتایج نشان داد که روش های خاک ورزی، بر تعداد سنبله در مترمربع و مقادیر بقایای گیاهی بر تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته در هر دو سال تأثیر معنی دار داشت. حداکثر عملکرد دانه (40/4 تن در هکتار) در تیمار خاک ورزی کاهش یافته و بدون بقایا بدست آمد که با تیمار 100 درصد بقایا تفاوت معنی داری را نشان نداد و این موضوع خود تاییدی بر لزوم نگهداری بقایا در مزرعه جهت استفاده از منافع فراوان آن است. درصد کربن آلی و نیتروژن خاک در تیمار خاک ورزی کاهش یافته و با افزایش مقادیر بقایا، افزایش یافت. بهطور کلی، با توجه به اینکه کاربرد مقادیر مناسبی از بقایای ذرت در کشت گندم، موجب افزایش درصد کربن آلی خاک می شود، این کاربرد توصیه می گردد و در صورتی که بتوان افت کوتاه مدت عملکرد دانه ناشی از کاهش عملیات خاک ورزی و نگهداری بقایا در مزرعه را تحمل کرد، در بلند مدت عملکرد مطلوبی بهدست خواهد آمد.
2011
09
23
486
493
https://jcesc.um.ac.ir/article_34765_cf87f779fe0e876b3fd2cd4699f310db.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
بررسی نقش ساختار کانوپی و خصوصیات رشدی دو رقم گندم در شرایط رقابت، بر آستانه خسارت اقتصادی و عملکرد دو گونه علفهرز چاودار و خردل وحشی
بیژن
سعادتیان
گودرز
احمدوند
فاطمه
سلیمانی
این پژوهش به منظور بررسی نقش عوامل موثر بر رقابت دو رقم گندم با دو گونه علف هرز باریک برگ و پهن برگ به صورت دو آزمایش فاکتوریل مجزا، در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. در هر دو آزمایش، ارقام گندم الوند و سایسون با تراکم ثابت450 بوته در مترمربع کشت شد. در آزمایش اول، بذر علف هرز چاودار با تراکم های 0، 20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع در بین ردیف های گندم کشت شد. در آزمایش دوم، سطوح تراکم علف هرز خردل وحشی 0، 8، 16، 24 و 32 بوته در مترمربع بود. نتایج آزمایش نشان داد که خصوصیاتی همچون نحوه توزیع عمودی شاخص سطح برگ و ماده خشک، ارتفاع نهایی و سرعت افزایش آن در شرایط تداخل، همراه با شاخص های سرعت سبزشدن، سرعت توسعه کانوپی و زودرسی، سبب افزایش توان رقابتی رقم الوند نسبت به سایسون در شرایط رقابت با هر دو گونه علف هرز شد. این عوامل نقش موثری در کاهش تولید بذر علف هرز و افزایش آستانه خسارت اقتصادی در رقم الوند داشتند. علیرغم ارتفاع کمتر خردل وحشی نسبت به چاودار، نحوه توزیع سطح برگ و ساختار کانوپی این علف-هرز باعث افزایش توانایی رقابت نوری و سایه اندازی بیشتر آن بر گیاه زراعی شد به گونه ای که اثرات زیانبار ناشی از حضور تک بوته های این علف-هرز در تراکم های مورد بررسی، بیشتر از چاودار وحشی بود. همچنین سرعت افزایش بانک بذر خردل وحشی نسبت به چاودار بیشتر بود.
2011
09
23
494
504
https://jcesc.um.ac.ir/article_34780_755b1f4d90e14813ef5cf37e8e63f271.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
بررسی شاخصهای رشد ارقام تجاری و رایج چغندرقند در کشت کرپه در منطقه چناران (خراسان رضوی)
رضا
صدرآبادی حقیقی
شهرام
امیرمرادی
علیرضا
میرشاهی
به منظور ارزیابی شاخصهای فیزیولوژیک و مقایسه عملکرد ریشه در ارقام مختلف چغندرقند (Beta vulgaris L. ) با کشت کرپه در بهار، آزمایشی در سال 1385 در شهرستان چناران استان خراسان رضوی انجام گردید. آزمایش به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار و 6 تیمار بود که تیمارهای آزمایشی شامل 6 رقم مختلف چغندرقند به نامهای 1- ناگانو 2- بریجیتا 3- لاتیتیا 4- فلورس 5- دوروتی 6- 7112 بودند. نتایج آزمایش نشان داد بالاترین مقدار شاخص سطح برگ (8/5) در رقم 7112 به دست آمد و کمترین میزان شاخص سطح برگ (8/3) مربوط به رقم فلورس مشاهده شد. رقم ناگانو دارای بالاترین مقدار سرعت رشد (17 گرم در متر مربع در روز) بالاترین مقدار سرعت رشد نسبی (05/0 گرم بر گرم در روز) بوده و بیشترین تولید ماده خشک (1600گرم در متر مربع) و وزن خشک غده (1200 گرم درمتر مربع) نیز در رقم ناگانو به دست آمد کمترین میزان سرعت رشد (6گرم در مترمربع در روز)، سرعت رشد نسبی (036/0 گرم بر گرم در روز) وزن خشک کل (700 گرم بر متر مربع) و وزن خشک غده (560 گرم بر متر مربع) در رقم 7112 مشاهده شده بود. رقم ناگانو از سرعت رشد بالاتر و تولید ماده خشک و وزن خشک ریشه بالاتری نسبت به ارقام دیگر برخوردار میباشد. این رقم میتواند در شرایط کشت کرپه در خردادماه در منطقه چناران کشت شود.
2011
09
23
505
513
https://jcesc.um.ac.ir/article_34794_ca81df12e7b52af425ea235fb30b88ef.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
اثرات تنش سرما در مرحله جوانهزنی و گیاهچهای بر فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان و برخی صفات فیزیولوژیکی در نخود (Cicer arietinum)
عادل
سی و سه مرده
غلامرضا
حیدری
به منظور بررسی اثرات تنش سرما بر آنزیم های آنتی اکسیدان و برخی صفات فیزیولوژیکی در نخود، دو آزمایش جداگانه در مراحل رشدی جوانه زنی و گیاهچه ای انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل دو عاملی با استفاده از فاکتور دما در شش سطح (C°15= (تیمار شاهد)1T، C°5= 2T، C°0= 3T، C°5-= 4T، C°10-= 5T، C°15-= 6T) و رقم (پیروز = 1V، 482ILC = 2V، بیونیج = 3V)، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در شرایط کنترل شده در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشکده کشاورزی دانشگاه کردستان اجرا گردید. نتایج نشان داد که اثر تنش سرما بر کلیه صفات از جمله فعالیت آنزیم های کاتالاز و پراکسیداز، درصد خسارت به غشاء و میزان پراکسید هیدروژن (2O2H) تأثیر معنی دار داشت، به گونه ای که کلیه ویژگیهای ذکر شده با کاهش دما افزایش نشان دادند. در کل در مقایسه تیمارهای دمایی مورد بررسی، دمای 5- درجه سانتی گراد بیشترین تأثیر را بر صفات فوق الذکر داشت. در مرحله جوانه زنی رقم 482ILC به عنوان رقم متحمل شناخته شد و رقم پیروز بیشترین حساسیت را نشان داد. در این آزمایش بین میزان 2O2H با آنزیم های کاتالاز (**98/0 r=) و پراکسیداز (**89/0 r=) در مرحله جوانه زنی همبستگی مثبت و معنی داری مشاهده شد، اما فعالیت آنزیم پراکسیداز 10 برابر بیشتر از کاتالاز بود. نتایج این آزمایش نشان داد که تنش سرما سبب افزایش گونه های فعال اکسیژن می شود و این ترکیبات نیز سبب آسیب و تخریب غشای سلول می شوند.
2011
09
23
514
524
https://jcesc.um.ac.ir/article_34809_22664400d6462cd1ee7bbaede66a7e7a.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
تغییرات شاخص کلروفیل(SPAD)، محتوای نسبی آب، نشت الکترولیت و عملکرد دانه در سه ژنوتیپ گلرنگ بهاره تحت تأثیر قطع آبیاری
بی بی الهه
موسوی فر
محمدعلی
بهدانی
مجید
جامی الاحمدی
محمد سعید
حسینی بجد
به منظور بررسی اثر قطع آبیاری و ژنوتیپ بر غلظت کلروفیل، محتوای نسبی آب، نشت الکترولیت و عملکرد دانه در گلرنگ، آزمایشی در بهار و تابستان 1387، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و در چهار تکرار در مزرعه دانشکده کشاورزی بیرجند اجرا شد. کرت های اصلی شامل چهار سطح قطع آبیاری (آبیاری کامل، آبیاری تا مرحله دانه بندی، آبیاری تا مرحله گلدهی و آبیاری تا مرحله تکمه دهی) بوده و سه ژنوتیپ گلرنگ بهاره (محلی اصفهان، اصفهان28 و IL111) در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصل حاکی از تأثیرپذیری عدد کلروفیل متر، محتوای نسبی آب، ثبات غشاء سلولی و عملکرد دانه از قطع آبیاری بود، به طوری که با افزایش مدت زمان قطع آبیاری، افزایش در نشت الکترولیت و کاهش در محتوای نسبی آب و عملکرد دانه در گیاهان مشاهده شد. بین نشت الکترولیت از سلول های برگ گیاهان و عملکرد دانه رابطه منفی وجود داشت و گیاهانی که در طی فصل رشد زودتر با قطع آبیاری مواجه شدند، آسیب بیشتری به غشاء های سلولی آنها وارد شد و همین امر بر توان تولیدی آنها تاثیر منفی داشت. تنش های ملایم و شدید خشکی، به ترتیب افزایش و کاهش در شاخص کلروفیل (SPAD) را موجب شدند. ژنوتیپ های محلی اصفهان و اصفهان28 نیز به عنوان ژنوتیپ های مقاوم به خشکی معرفی شدند زیرا از نشت الکترولیت کمتر و محتوای نسبی آب بیشتری در شرایط تنش برخوردار بودند. اما به طور کلی ژنوتیپ محلی اصفهان به دلیل بومی بودن و خوپذیری بیشتر به شرایط آب و هوایی خراسان جنوبی دارای بیشترین عملکرد دانه بود و لذا این ژنوتیپ جهت کاشت در منطقه پیشنهاد می شود.
2011
09
23
525
534
https://jcesc.um.ac.ir/article_34825_96b822840304888a666e74e827861260.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
تأثیر پرایمینگ بذر بر رشد گیاهچهای کنجد (Sesamum indicum L.) تحت تنش شوری
رضا
صدرآبادی حقیقی
سید محسن
نبوی کلات
به منظور مطالعه تأثیر پرایمینگ بذر در کاهش اثرات تنش شوری در مرحله رشد و نمو اولیه گیاهچه کنجد، آزمایش گلدانی در قالب فاکتوریل با طرح پایه کاملاً تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل پنج سطح پرایمینگ بذر شاهد (بدون پرایمینگ)، هیدروپرایمینگ، هالوپرایمینگ با نمکهای 2H2O , KCl , NaCl CaCl2+ و پنج سطح تنش شوری صفر ، 4، 8، 12 و 16 دسی زیمنس برمتر بود. نتایج نشان داد که تأثیر پرایمینگ بذر و تنش شوری بر درصد سبز شدن گیاهچه، مدت زمان لازم به منظور دستیابی به 50 درصد سبز شدن گیاهچه (E50)، طول ریشهچه و ساقهچه، نسبت طول ریشهچه به ساقهچه، وزن خشک ریشهچه و ساقهچه، وزن خشک برگ ، تعداد برگ و سطح برگ معنی دار بود (01/0>p) . با افزایش غلظت نمک کلیه صفات مذکور به جز نسبت طول ریشه به ساقه کاهش یافت. اگر چه تمام تیمارهای پرایمینگ بذر در کاهش اثرات تنش شوری موثر بودند، اما بالاترین درصد گیاهچه سبز شده و کوتاهترین مدت زمان لازم برای حصول 50 درصد گیاهچه سبز شده در تیمار هیدروپرایمنیگ مشاهده شد و تیمارهالوپرایمنیگ با CaCl2+2H2O بیشترین اثرات مثبت را بر مولفههای اصلی رشد از قبیل طول و بیوماس گیاهچه داشت. بنابراین پرایمینگ بذر به ویژه تیمار هالوپرایمنیگ با CaCl2+2H2O میتواند روشی مناسب برای افزایش مقاومت گیاه کنجد به تنش شوری باشد.
2011
09
23
535
543
https://jcesc.um.ac.ir/article_34841_1d516659bcaaaee9ed2fd066cd10c1cb.pdf
پژوهشهای زراعی ایران
2008-1472
2008-1472
1390
9
3
بررسی خصوصیات فیزیولوژیکی دو رقم جو (Hordeum vulgare L.) و درصد رطوبت خاک در پاسخ به مدیریت بقایای گیاه و سطوح نیتروژن در شرایط دیم
حسین
صادقی
سید عبدالرضا
کاظمینی
در اکثر مناطق جنوبی ایران بقایای غلات پس از برداشت به نوعی سوزانده و یا از بین می رود که این موضوع علاوه بر کاهش میزان ماده آلی و عناصر غذایی باعث افزایش آلودگی هوا نیز می گردد. به منظور بررسی تأثیر مخلوط کردن مقادیر مختلف بقایای گیاهی جو و کود نیتروژن بر درصد رطوبت خاک، شاخص سطح برگ و وزن خشک کل دو رقم جو در شرایط دیم، آزمایشی دو ساله در قالب طرح کرت های نواری خرد شده با چهار تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در باجگاه انجام شد. کرتهای عمودی شامل دو رقم جو رایج منطقه (افضل و ریحان) و کرتهای افقی شامل سه میزان بقایا (صفر، 50% بقایا برابر با 750 و 100% بقایا (بقایای کامل) برابر با 1500 کیلوگرم در هکتار) و کرتهای فرعی سه میزان نیتروژن (صفر، 40 و 80 کیلوگرم در هکتار) می باشد. نتایج نشان دادند در مواردی که بقایا به صورت کامل اضافه شوند، بایستی میزان نیتروژن به کار برده شده نیز متناسب با افزایش بقایا اضافه گردد. با افزایش میزان نیتروژن (از صفر به 80 کیلوگرم در هکتار) در هر دو رقم افضل و ریحان شاخص سطح برگ متناسب با افزایش بقایا زیاد گردید. در مواردی که بقایا به صورت کامل به کار برده شد، ولی میزان نیتروژن مصرفی متناسب با آن نبود، شاخص سطح برگ در هر دو رقم کاهش نشان داد، به نحوی که در هر دو رقم کمترین میزان شاخص سطح برگ (14/1) با مصرف 100 درصد بقایا و تیمار صفر نیتروژن به دست آمده است. بالاترین میزان ماده خشک گیاه (1196گرم بر متر مربع) در هر دو رقم با مصرف 80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و مصرف 100 درصد بقایا به دست آمدوکمترین میزان ماده خشک (595 گرم بر متر مربع) در طول فصل رشد از تیمار صفر کیلوگرم نیتروژن در هکتار و به کارگیری100 درصد بقایا به دست آمد. کاربرد 100 درصد بقایا و 80 کیلوگرم نیتروژن در هکتار با تأثیر مثبت روی حفظ رطوبت خاک در طول فصل رشد هر دو رقم باعث بهبود شاخص سطح برگ در این تیمارها شده است.
2011
09
23
544
556
https://jcesc.um.ac.ir/article_34854_2f4c064cb1e62e21e3f93143c5ed3d1c.pdf