تأثیر سه سیستم تناوب زراعی بر بانک بذر علف‌های‌هرز کشت جو در منطقه کرج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی اویسی ¹
• پرویز رضوانی مقدم ²
• مجید رستمی ³
• محمدعلی باغستانی ⁴
• مهدی نصیری محلاتی ⁵

¹ دانشگاه تهران

² گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

³ دانشگاه ملایر- همدان

⁴ موسسه گیاهپزشکی کشور

⁵ دانشگاه فردوسی مشهد

10.22067/gsc.v4i2.1264

چکیده

تناوب زراعی یکی از روش‌های مدیریت علف‌های‌هرز است که به‌دلیل اعمال مدیریت‌های مختلف می‌تواند در تراکم و ترکیب گونه‌ای بانک ‌بذر مؤثر باشد. در این تحقیق اثر تناوب زراعی بر ترکیب و تراکم گونه‌ای علف‌های‌هرز در سه سیستم تناوبی آیش – جو، ذرت – جو و کلزا – جو مورد بررسی قرار گرفت. در هر سه سیستم تناوبی، تغییرات بانک بذر از ابتدا به انتهای فصل کشت جو روند نزولی داشت. به نظر می‌رسد کنترل شیمیایی در طی فصل سبب این کاهش بوده است. سیستم تناوب آیش – جو با میانگین 307 بذر در کیلوگرم خاک، دارای بیشترین تراکم جمعیت در بانک بذر و نیز بالاترین مقدار شاخص تنوع شانون (84/.) بود. در مقابل، تناوب زراعی کلزا – جو از لحاظ تراکم بانک بذر کمترین مقدار (میانگین 49 بذر در کیلوگرم خاک) و از نظر شاخص تنوع شانون (775/.) حدواسط دو تناوب دیگر بود. تفاوت معنی دار در سطح ده درصد، بین اعداد محاسبه شده برای شاخص تنوع شانون اگرچه چشمگیر نبود ولی نشانگر تفاوت تنوع مزارع بود. نتایج این تحقیق نشان داد که سیستم تناوب زراعی کلزا – جو به‌دلیل تلفیق علف‌کش‌های خاص و احتمالاً خصوصیات خاص بیولوژیکی و زراعی کلزا می‌تواند تا حد زیادی در کنترل و کاهش جمعیت بذور علف‌های‌هرز مؤثر باشد.

20.1001.1.20081472.1385.4.2.5.4

---