بررسی ویژگی‎های کمی و کیفی ریشه روناس در سه شرایط مختلف آب و هوایی در استان فارس

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدحسین نامجویان ¹
• علیرضا رضایی ¹
• هوشنگ معینی‌زاده ²

¹ پژوهشکده فرآیندهای تبدیلی و زیست محیطی فارس

² دانشگاه شیراز

10.22067/gsc.v8i1.7386

چکیده

چکیده
گیاه روناس (Rubia tinctorum L.) متعلق به خانواده Rubiaceae و از گیاهان مهم صنعتی (رنگرزی) و دارویی (ضد سرطان و نقرس) می‎باشد. به منظور مطالعه و بررسی کشت این گیاه با هدف تعیین مناسب‎ترین روش تولید، بهترین زمان برداشت و همچنین، درصد مواد رنگی ریشه؛ پژوهشی سه ساله در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی در سه محل با چهار تکرار طی سا‎ل‎های 1374 تا 1377 در استان فارس طراحی و اجرا گردید. محل اجرای آزمایش‏‎ها سه منطقه زرقان، سروستان و نی‎ریز بود. در هر منطقه دو مزرعه با خاک‎های متفاوت از نظر قابلیت هدایت الکتریکی (EC) انتخاب گردید. در هر مزرعه دو شیوه کاشت ریشه و بذر اعمال گردید. صفات مورد بررسی شامل میزان تولید ریشه خشک و درصد مواد رنگی ریشه در پایان سال‎های دوم و سوم آزمایش بودند. مقایسه میانگین عملکرد ریشه خشک حاصل از کشت ریشه و کشت بذر و درصد مواد رنگی حاکی از آن بود که این ویژگی‎ها در سال سوم به نحو معنی‎‎داری بیشتر از سال دوم بود. افزون بر این، عملکرد ریشه خشک، بعد از کاشت ریشه و بذر در دو محل نی‎ریز و سروستان در خاک شور زیادتر از خاک غیر شور بود. روی‎هم‎رفته، نتیجه این پژوهش سه ساله حاکی از آن است که میزان محصول و مواد رنگی ریشه با افزایش سن گیاه و ازدیاد EC خاک افزایش می‎یابد. منطقه سروستان، منطقه مناسبی برای کشت ریشه روناس به نظر می‎رسد. پژوهش‎های تکمیلی مزرعه‎ای بیشتری در مورد این گیاه مهم صنعتی-دارویی،‌ قابل کشت در زمین‎های حاشیه‎ای قابل توصیه است.

واژه‎های کلیدی: روناس، کشت ریشه‎ای و بذری، عملکرد ریشه، EC خاک، مواد رنگی ریشه

20.1001.1.20081472.1389.8.1.3.8

---