بررسی اثر دگرآسیبی بقایای ریشه چهار رقم نخود بر رشد رویشی ذرت و آفتابگردان در محیط کنترل شده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• کمال حاج محمدنیا قالی باف ¹
• ابراهیم کازرونی منفرد ²
• سمیه تکاسی ²
• مهدی نصیری محلاتی ²
• محمدحسن راشد محصل ³

¹ دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

² دانشگاه فردوسی مشهد

³ گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

10.22067/gsc.v8i4.7960

چکیده

چکیده
به منظور بررسی اثر دگرآسیبی بقایای ریشه چهار رقم نخود (Cicer arietinum L.) تیپ کابلی بر رشد رویشی آفتابگردان (Helianthus annus) و ذرت (‌Zea mays) در محیط کنترل شده، دو آزمایش مجزا به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با 4 تکرار در سال 1385 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا گردید. در هر دو آزمایش فاکتور اول شامل 4 رقم نخود تیپ کابلی به نام های کرج 31-60-12، فیلیپ 482-84، جم و482 ILC به همراه شاهد (بدون بقایا) بود که در ترکیب با 3 تاریخ کاشت گونه های زراعی آفتابگردان و ذرت روی بقایای ریشه نخود (همزمان با برداشت، دو هفته پس از برداشت و چهار هفته پس از برداشت اندام های هوایی نخود) به عنوان فاکتور دوم قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته و وزن خشک اندام هوایی آفتابگردان بطور معنی داری تحت تأثیر بقایای ریشه ارقام نخود قرار گرفت. به طوری که کمترین ارتفاع بوته آفتابگردان از کشت در بقایای ریشه ارقام نخود فیلیپ و ILC حاصل شد که به ترتیب 7/13 و1/11 درصد نسبت به شاهد کاهش نشان دادند. تاریخ کاشت آفتابگردان بر روی بقایای ریشه نخود نیز تأثیر معنی داری بر سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی و نسبت وزن ریشه به اندام هوایی داشت. به صورتی که کمترین سطح برگ، وزن خشک اندام هوایی آفتابگردان و همچنین بیشترین نسبت ریشه به اندام های هوایی آن در سومین زمان کاشت حاصل شد. ذرت در بقایای ریشه ارقام نخود جم و ILC، کمترین مقدار ارتفاع بوته، سطح برگ، وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی و نیز بیشترین نسبت وزنی ریشه به اندام هوایی را (6 هفته پس از کاشت) از لحاظ آماری نشان داد. همچنین اثر تاریخ کاشت ذرت روی بقایای ریشه ارقام نخود نیز معنی دار شد. اولین تاریخ کاشت ذرت کمترین وزن خشک ریشه، وزن خشک اندام هوایی و نسبت ریشه به اندام هوایی آن را حاصل کرد. بنابراین ذرت در مقایسه با آفتابگردان حساسیت بیشتری به کشت داخل بقایای ارقام نخود از خود نشان داد و تأثیر این بازدارندگی در تاریخ کشت اول بیشتر بود.

واژه های کلیدی: ارقام نخود، تناوب زراعی، مدیریت تلفیقی

---