عکس العمل ارقام بهاره گندم به تاریخ های متفاوت کاشت پاییزه در نیشابور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• احمد جعفرنژاد
• محمد شریف الحسینی

10.22067/gsc.v8i6.8046

چکیده

چکیده
به منظور ارزیابی عکس العمل ارقام رایج گندم بهاره به تاریخ های مختلف کاشت این پژوهش طی دو سال زراعی 84-1382 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیشابور اجرا شد. در این راستا هشت رقم گندم مرودشت، کراس اروند، مهدوی، پیشتاز، فلات، شیراز، چمران و بک کراس روشن در پنج تاریخ کاشت 15 مهر،30 مهر، 15 آبان، 30 آبان و 15 آذر در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی و به صورت کرت های خرد شده در سه تکرار کشت شدند. تاریخ های کاشت در کرت های اصلی و ارقام گندم در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد تاریخ کاشت بر اکثر صفات مورد بررسی ارقام اثر معنی داری داشت. ارقام نیز در صفات با یکدیگر تفاوت معنی داری داشتند. نتایج دو سال آزمایش با یکدیگر همسو نبود که علت اصلی آن افت دمای هوا در فروردین سال دوم آزمایش به زیر صفر (C º7-) بود و باعث شد به تیمارهایی که در مراحل نموی پیشرفته تری قرار داشتند، خسارت شدیدی وارد شود. میانگین عملکرد دانه 6417 کیلوگرم در هکتار، و عملکرد دانه سال اول و دوم آزمایش به ترتیب 6600 و 6417 کیلوگرم در هکتار بود که حاکی از شرایط آب و هوایی مناسب تر سال اول آزمایش بود. رگرسیون گام به گام نشان داد تعداد سنبله در مترمربع، تاریخ ظهور سنبله و تعداد دانه در سنبله 73 درصد عملکرد دانه در سال اول و شاخص برداشت، ارتفاع بوته و تعداد سنبله در مترمربع 70 درصد عملکرد دانه سال دوم را توجیه می نمایند. ضریب تبیین جزئی تعداد سنبله در توجیه عملکرد سال اول و دوم آزمایش به ترتیب 63 و 4 درصد بود . علت اصلی کاهش نقش تعداد سنبله بر عملکرد در سال دوم، خسارت یخزدگی و یکنواخت شدن خصوصیات پنجه های جدید تولید شده بود. نتیجه کلی نشان داد بهترین تاریخ کاشت برای دستیابی به بالاترین عملکرد 15 آبان با مقدار 6869 کیلوگرم در هکتار و مناسب ترین رقم شیراز با 6943 کیلوگرم در هکتار می باشد.

واژه های کلیدی: تاریخ کاشت، ارقام، گندم، عملکرد دانه

20.1001.1.20081472.1389.8.6.12.7

---