تحمل به یخبندان ژنوتیپ‌های امید بخش گندم به روش یخبندان طوقه (Crown freezing)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی خراسان رضوی

2 دانشگاه تهران

3 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی

چکیده

استفاده از ژنوتیپ‌های متحمل به تنشهای محیطی یکی از راهکارهای اجرایی سیستم کشاورزی پایدار می‌باشد. از آنجایی که زمستان مناسب برای بررسی و انتخاب ژنوتیپ‌های مقاوم به سرما و یخبندان از هر 10 سال فقط یکبار احتمال وقوع دارد، بنابراین اتکاء به روشهای آزمایشگاهی توام با یادداشت برداریهای مزرعه ای‌، راهی مناسب برای انتخاب مواد جهت تحمل به سرما و یخبندان است. این بررسی در همین راستا در سال 81-1380 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق مشهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. 20 تیمار موجود، ژنوتیپ‌های امید بخش آزمایش یکنواخت سراسری گندم مناطق سرد بودند که از بین آنها ژنوتیپ هایی جهت مناطق سرد کشور معرفی خواهند شد .با استفاده از روش یخبندان طوقه ژنوتیپ‌های مورد بررسی تا 20– درجه سانتی گراد در شرایط کنترل شده، مورد تیمار قرار گرفتند، وپس از آن درصد بقاء پس از یخبندان محاسبه شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپ شماره 9 بالاترین درصد بقاء پس از یخبندان (33/98%) و ژنوتیپ شماره 7 کمترین درصد بقاء پس از یخبندان (67/66%) را دارا بودند. ژنوتیپ شماره 9 کمترین میزان رطوبت طوقه و ژنوتیپ شماره 7 دارای میزان رطوبت طوقه غیرمعنی دار با ژنوتیپ‌های برتر از نظر این صفت بودند. همبستگی بسـیار قوی و منفی (701/0- = r) بین درصد بقاء پس از یخبندان و میزان رطوبت طوقه وجود داشت. از دیگر صفاتی که رابطه معنی دار با درصد بقاء پس از یخبندان داشت، مرحله رشد آغازه‌های سنبله (619/0- = r) بود. همبستگی معنی‌داری بین درصد بقاء پس از یخبندان و تعداد روز تا ظهور سنبله (207/0- = r) و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک (208/0- = r) وجود نداشت. درصد بقاء پس از یخبندان با میانگین یادداشت برداری‌های مزرعه ای تحمل به سرما در 5 ایستگاه منطقه سرد کشور، رابطه مثبت و معنی داری (416/0- = r) داشت، بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که روش یخبندان طوقه و متعاقب آن محاسبه درصد بقاء پس از یخبندان روشی مطمئن برای برآورد تحمل به سرما و یخبندان ژنوتیپ‌های گندم در شرایط طبیعی می‌باشد.

CAPTCHA Image