بررسی چند‌شکلی ژن‌های Wx-A1 و Wx-B1 و اثر جهش‌های آنها بر ساختار آنزیم GBSS‌ در برخی ارقام تجاری گندم‌های ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فرج اله شهریاری احمدی
• مسعود فخرفشانی
• جعفر ذوالعلی

دانشگاه فردوسی مشهد

10.22067/gsc.v10i1.14485

چکیده

آنزیمGBSS که نتیجه بیان ژن واکسی (Wx) است، کنترل کننده نسبت آمیلوز به آمیلوپکتین در نشاسته می‌باشد. عدم بیان آنزیم مذکور و یا غیرفعال بودن آن سبب کاهش مقدار آمیلوز نشاسته و افزایش سهم آمیلوپکتین می‌گردد. گندم نان (Triticum aestivum L) دارای سه نسخه ژن واکسی به نام‌هایWx-A1 ،Wx-B1 وWx-D1 است که تولید نشاسته تمام واکسی در آن مستلزم غیرفعال بودن هر سه این ژن‌ها می‌باشد. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت چند‌شکلی مکان ژنیWx-A1 و Wx-B1 به عنوان مقدمه‌ای بر تولید گندمی با نشاسته تمام واکسی انجام شد. قطعات ژنی مربوط به Wx-A1 و Wx-B1 در 20 نمونه از ارقام گندم تتراپلوئید و هگزاپلوئید ایرانی در واکنش‌هایPCR با آغازگرهای اختصاصی تکثیر و چند‌‌شکلی نمونه‌های انتخاب شده با استفاده از تکنیک‌های PCR-RFLP و توالی‌یابی مستقیم بررسی شد. با استفاده از روش‌های فوق، جهشی در بین لوکوس Wx-B1 مشخص نشد اما با بررسی مکان ژنیWx-A1 نمونه‌ها چندین جهش در ارقام هامون و الوند مشخص گردید. بر اساس تعیین توالی نمونه‌های دارای جهش و بررسی بیوانفورماتیکی اثر جهش‌های شناخته‌شده بر ویژگی‌های ساختاری آنزیم GBSS، ارقام الوند و هامون به عنوان گزینه‌های اصلی حامل آلل نول در مکان ژنی Wx-A1 معرفی می‌گردند.

کلیدواژه‌ها

• آلل نول
• جهش
• ژن واکسی
• گندم
• PCR-RFLP

---