بررسی تنوع توده های وحشی و زراعی زرشک استان های خراسان با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی و ارزیابی کارایی آن در مطالعات سیستماتیک

بررسی تنوع توده های وحشی و زراعی زرشک استان های خراسان با استفاده از نشانگرهای مورفولوژیکی و ارزیابی کارایی آن در مطالعات سیستماتیک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

زرشک بی دانه (Berberis vulgaris L. var. asperma) یکی از معدود گیاهان زراعی است که فقط در کشور ایران و جنوب استان خراسان، کشت می شود. با این حال هیچگونه تحقیقاتی در زمینه شناسایی، بررسی تنوع و مطالعه ساختار ژنتیکی جمعیتهای زرشک بی دانه و گونه های خویشاوند آن در کشور انجام نگرفته است. همچنین با وجود مطالعات کلاسیک انجام شده مبتنی بر گیاه شناسی و سیستماتیک در نقاط مختلف دنیا، ابهامات و اختلاف نظرهایی در خصوص با روابط خویشاوندی گونه های موجود در این خانواده وجود دارد که اغلب ناشی از اختلاف کارایی روش های مختلف می باشد. بدین منظور برای اولین بار در کشور از نشانگرهای مورفولوژیکی و ۳۹ صفت جهت بررسی تنوع و رابطه خویشاوندی ۳۳ نمونه زرشک متعلق به ۱۱ منطقه واقع در استان های خراسان استفاده شد و با داده های حاصل از نشانگرهای مولکولی AFLP مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان دادند که همبستگی بسیار کمی بین داده های نشانگرهای AFLP و نشانگرهای مورفولوژیکی وجود دارد. از آنجا که صفات مورفولوژیکی مورد بررسی، حدود ۹۰% صفات موجود در کلید شناسایی فلور ایران را شامل می شوند و اکثرا صفات رویشی هستند، ارزیابی ضعیف تنوع و همبستگی پایین بین نتایج حاصل از داده های مورفولوژیکی و نتایج بدست آمده از نشانگرAFLP می تواند دلیل بر کارایی پایین کلید شناسایی فلور ایران در طبقه بندی و بررسی های فیلوژنتیکی خانواده زرشک باشد. بنابراین بررسی مولکولی بیشتر با هدف درک بهتر از روابط خویشاوندی بین جنسها و گونه های خانواده زرشک ضروری به نظر می رسد.