بررسی شاخص‏های فتوسنتزی و عملکرد دانه ارقام مختلف‏ گندم در تاریخ‏های کاشت زودهنگام، معمولی و تاخیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزآباد، فیروزآباد، ایران

2 بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران

3 گروه کشاورزی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران

چکیده

در دهه‌های گذشته محور اصلی تحقیقات در غلات معرفی ارقام پرمحصول در شرایط بهینه بوده است. بنابراین شناسایی ارقام گندم که در تاریخ‌‏های مختلف کاشت عملکرد قابل‌قبولی دارند، مورد توجه می‏باشد. این آزمایش به‌صورت کرت‏‌های خردشده با سه تکرار و در دو سال‏ 96-1395 و 97-1396 انجام گردید. عامل اصلی سه تاریخ کاشت (20 مهر، 20 آبان و 20 آذر به‌عنوان تاریخ کاشت‌های زودهنگام، معمولی و تاخیری) و عامل فرعی ارقام گندم (زارع با عادت رشد زمستانه، حیدری، پیشگام و الوند با عادت‏ رشد بینابین و سیروان و پیشتاز با عادت رشد بهاره) بود. نتایج نشان داد که تاخیر در کاشت سبب کاهش جذب عناصر غذایی و افزایش ضریب استهلاک نوری شد. کارایی مصرف نوری در تاریخ کاشت 20 آذر نسبت به تاریخ کاشت 20 مهر در سال‏‌های 96-1395 و 97-1396 به‌ترتیب کاهش 27 و 25 درصدی نشان داد. در تاریخ کاشت 20 آذر ارقام سیروان و پیشتاز با عادت رشد بهاره ضریب استهلاک نوری پایین‌تر و سرعت فتوسنتز بالاتری نسبت به ارقام زمستانه و بینابین نشان دادند. تاریخ کاشت 20 مهر و 20 آبان بیشترین عملکرد دانه در ارقام با عادت رشد زمستانه و بینابین به‌دست آمد. از سوی دیگر در تاریخ کاشت 20 آذر عملکرد دانه در ارقام با تیپ رشد بینابین و بهاره نسبت به رقم زمستانه بیشتر بود. در مجموع تاخیر در کاشت سبب کاهش معنی‏‌دار عملکرد دانه به‌ویژه در رقم با تیپ رشد زمستانه شده است. بنابراین در کشت تاخیری استفاده از ارقام بینابین و بهاره قابل توصیه می‌‏باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

Open Access

©2023 The author(s). This article is licensed under Creative Commons Attribution 4.0 International License (CC BY 4.0), which permits use, sharing, adaptation, distribution and reproduction in any medium or format, as long as you give appropriate credit to the original author(s) and the source.

مراجع

  1. Arnon, D. E. (1949). Copper enzymes in isolated chloroplasts polyphenol oxidase (Beta vulgaris). Plant Physiology, 24, 1-15. https://doi.org/10.1104/pp.24.1.1
  2. Atif, M. J., Amin, B., Ghani, M. I., Ali, M., & Cheng, Z. (2020). Variation in morphological and quality parameters in garlic (Allium sativum) bulb influenced by different photoperiod, temperature, sowing and harvesting time. Plants, 9, 155. https://doi.org/10.3390/plants9020155
  3. Attarzadeh, M., Balouchi, H., Rajaie, M., Dehnavi, M. M., & Salehi, A. (2019). Improvement of Echinacea purpurea performance by integration of phosphorus with soil microorganisms under different irrigation regimes. Agricultural Water Management, 221, 238-247. https://doi.org/10.1016/j.agwat.2019.04.022
  4. Baghbani-Arani, A., Modarres-Sanavy, S. A. M., Mashhadi-Akbar-Boojar, M., & Mokhtassi-Bidgoli, A. (2017). Towards improving the agronomic performance, chlorophyll fluorescence parameters and pigments in fenugreek using zeolite and vermicompost under deficit water stress. Industrial Crops and Products, 109, 346-357. https://doi.org/10.1016/j.indcrop.2017.08.049
  5. Bagheri, F., & Balouchi, H. R. (2013). The effect of planting date on some quantitative and qualitative traits of nine grain Sorghum (Sorghum bicolor) cultivars in Yasouj region. Journal of Crop Production and Processing, 3(9), 29-43. (In Persian with English abstract). http://jcpp.iut.ac.ir/article-1-1933-en.html
  6. Bhattacharya, A. (2018). Changing Climate and Resource Use Efficiency in Plants. Academic Press.
  7. Cao, W., & Moss, D. N. (1994). Sensitivity of winter wheat phyllochron to environmental changes. Agronomy Journal, 86, 63-66. https://doi.org/10.2134/agronj1994.00021962008600010012x
  8. Collins, B., & Chenu, K. (2021). Improving productivity of Australian wheat by adapting sowing date and genotype phenology to future climate. Climate Risk Management, 32, 100300. https://doi.org/10.1016/j.crm.2021.100300
  9. Dai, X., Wang, Y., Dong, X., Qian, T., Yin, L., Dong, S., Chu, J., & He, M. (2017). Delayed sowing can increase lodging resistance while maintaining grain yield and nitrogen use efficiency in winter wheat. The Crop Journal, 5, 541-552. https://doi.org/10.1016/j.cj.2017.05.003
  10. FAOSTAT. (2019). Food and Agriculture Data vol 2019 (Rome: Statistical Division).
  11. Flohr, B., Hunt, J., Kirkegaard, J., Evans, J., Trevaskis, B., Zwart, A., Swan, A., Fletcher, A., & Rheinheimer, B. (2018). Fast winter wheat phenology can stabilise flowering date and maximise grain yield in semi-arid Mediterranean and temperate environments. Field Crops Research, 223, 12-25. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2018.03.021
  12. Forster, S. M., Ransom, J. K., Manthey, F. A., Rickertsen, J. R., & Mehring, G. H. (2017). Planting date, seeding rate, and cultivar impact agronomic traits and semolina of durum wheat. American Journal of Plant Sciences, 8, 2040. https://doi.org/10.4236/ajps.2017.89137
  13. Gümüşçü, A., Tenekeci, M. E., & Bilgili, A. V. (2019). Estimation of wheat planting date using machine learning algorithms based on available climate data. Sustainable Computing: Informatics and Systems https://doi.org/10.1016/j.suscom.2019.01.010
  14. Hatami, M., Kariman, Kh., & Ghorbanpour, M. (2016). Engineered nanomaterial-mediated changes in the metabolism of terrestrial plants. Science of the Total Environment, 571, 275-291. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2016.07.184
  15. Hatfield, J. L. & Dold, C. (2018). Agroclimatology and wheat production: coping with climate change. Frontiers in Plant Science, 9, 224. https://doi.org/10.3389/fpls.2018.00224
  16. Hu, M., & Wiatrak, P. (2012). Effect of planting date on soybean growth, yield, and grain quality. Agronomy Journal, 104, 785-790. https://doi.org/10.2134/agronj2011.0382
  17. Hunt, J. R. (2017). Winter wheat cultivars in Australian farming systems: a review. Crop and Pasture Science, 68, 501-515. https://doi.org/10.1071/CP17173
  18. Kamaei, H., Eisvand, H. R., Daneshvar, M., & Nazarian, F. (2019). The study effects of planting date, phosphate Bio-fertilizer and foliar application of zinc and boron on leaf area index, leaf area duration, leaf relative water content, cell membrane stability, quantum efficiency of PSII, leaf proline content and grain yield of bread wheat. Plant Process and Function, 8(29), 59-74. http://jispp.iut.ac.ir/article-1-859-en.html
  19. Kamali, N., Pour, M. K., & Soleymani, A. (2020). Light absorption and light extinction in barley (Hordeum vulgare) as affected by planting dates and plant genotypes. Theoretical and Applied Climatology, 142, 589-597. https://doi.org/10.1007/s00704-020-03342-w
  20. Kamara, A.Y., Ekeleme, F., Chikoye, D., & Omoigui, L.O. (2009). Planting date and cultivar effects on grain yield in dryland corn production. Agronomy Journal, 101, 91-98. https://doi.org/10.2134/agronj2008.0090
  21. Karapinar, B., & Özertan, G. (2020). Yield implications of date and cultivar adaptation to wheat phenological shifts: a survey of farmers in Turkey. Climatic Change, 158, 453-472. https://doi.org/10.1007/s10584-019-02532-4
  22. Khayamim, S., Mazaheri, M., Banayan Aval, J., Gauhari, V. M., & Jahansoz, R. (2001). Determination of sugar beet extinction coefficient and radiation use efficiency at different plant density and nitrogen use levels. Sugar beet, 18(1), 51-66. https://doi.org/10.22092/JSB.2002.8221
  23. Lake, L., & Sadras, V. (2017). Associations between yield, intercepted radiation and radiation-use efficiency in chickpea. Crop and Pasture Science, 68(2), 140-147. https://doi.org/10.1071/CP16356
  24. Mohammadghasemi, V., Moghaddam, S. S., Rahimi, A., Pourakbar, L., & Popović-Djordjević, J. (2021). Morpho-biochemical traits and macro-elements of Lallemantia iberica (MB) Fischer & Meyer, as affected by winter (late autumn) sowing, chemical and nano-fertilizer sources. Acta Physiologiae Plantarum, 43, 1-19. https://doi.org/10.1007/s11738-020-03169-y
  25. Monsi, M., & Saeki, T. (1953). Über den Lichtfaktor in den Pflanzengesellschaften und seine Bedeutung für die Stoffproduktion. Japanese Journal of Botany, 14, 22-52.
  26. Monteith, J. L. (1972). Solar radiation and productivity in tropical ecosystems. Journal of Applied Ecology, 9, 747-766. https://doi.org/10.2307/2401901
  27. Mubvuma, M. T., Ogola, J. B., & Mhizha, T. (2021). Effect of planting date and genotype on intercepted radiation and radiation use efficiency in chickpea crop (Cicer arietinum). Cogent Food and Agriculture, 7, 1899422. https://doi.org/10.1080/23311932.2021.1899422
  28. Pradhan, S., Sehgal, V. K., Das, D. K., Jain, A. K., Bandyopadhyay, K. K., & Singh, R. (2014). Effect of weather on seed yield and radiation and water use efficiency of mustard cultivars in a semi-arid environment. Agricultural Water Management, 139, 43-52. https://doi.org/10.1016/j.agwat.2014.03.005
  29. Ramadas, S., Kumar, T., & Singh, G. P. (2020). Wheat production in India: Trends and prospects. Recent Advances in Grain Crops Research. https://doi.org/10.5772/intechopen.86341
  30. Richards, M. F., Preston, A. L., Napier, T., Jenkins, L., & Maphosa, L. (2020). Sowing Date Affects the Timing and Duration of Key Chickpea (Cicer arietinum) Growth Phases. Plants, 9(10), p 1257. https://doi.org/10.3390/plants9101257
  31. Rocheford, T., Sammons, D., & Baenziger, P. (1988). Planting date in relation to yield and yield components of wheat in the middle Atlantic region. Agronomy Journal, 80, 30-34. https://doi.org/10.2134/agronj1988.00021962008000010007x
  32. Shah, F., Coulter, J. A., Ye, C., & Wu, W. (2020). Yield penalty due to delayed sowing of winter wheat and the mitigatory role of increased seeding rate. European Journal of Agronomy, 119, 126120. https://doi.org/10.1016/j.eja.2020.126120
  33. Subedi, K., Ma, B., & Xue, A. (2007). Planting date and nitrogen effects on grain yield and protein content of spring wheat. Crop Science, 47, 36-44. https://doi.org/10.2135/cropsci2006.02.0099
  34. Wu, L., Feng, L., Zhang, Y., Gao, J., & Wang, J. (2017). Comparison of five wheat models simulating phenology under different sowing dates and varieties. Agronomy Journal, 109, 1280-1293. https://doi.org/10.2134/agronj2016.10.0619
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 اسفند 1401
  • تاریخ بازنگری: 08 خرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 11 خرداد 1402
  • تاریخ اولین انتشار: 20 خرداد 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار