اثر محلول‌پاشی نانو کلات‌های آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد سیاه‌دانه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سیده حکیمه داودی ¹
• عباس بیابانی ²
• علی راحمی کاریزکی ²
• سید علی محمد مدرس ثانوی ³
• ابراهیم غلامعلی‎پور علمداری ⁴
• مهدی زارعی ⁵

¹ دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس

² گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس

³ دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه تولیدات گیاهی، دانشگاه تربیت مدرس تهران

⁴ دکتری علوم گیاهی اکوفیزیولوژی علف‌های هرز، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس

⁵ دکتری باغبانی، گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس

10.22067/gsc.v18i3.85072

چکیده

به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی کلات‌های آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی سیاه‌دانه آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 98-97 و دو مکان (مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس و مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران) انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل محلول‌پاشی دو شکل آهن (نانو کلات‌ آهن 5/1 در هزار، نانو کلات آهن 4 در هزار و کلات آهن 3 در هزار) و روی (نانو کلات روی در دو سطح 5/1 و 3 در هزار و کلات روی 3 در هزار) بودند. تیمارها در دو مرحله 10-8 برگی و در زمان پر شدن کپسول‌ها به‌کار برده شد. نتایج نشان داد که ارتفاع بوته، تعداد شاخه جانبی، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، قطر کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت برای هر دو منطقه به‌طور معنی‌داری تحت تاثیر نانو کلات‌ها قرار گرفت. غلظت‌ 4 در هزار نانو کلات آهن و 3 در هزار نانو کلات روی باعث بیش‌ترین افزایش در عملکرد دانه (44/217گرم در متر مربع در منطقه گنبد و 66/288گرم در متر مربع در منطقه تهران)، عملکرد بیولوژیک (582 گرم در متر مربع در گنبد و 93/352 گرم در متر مربع در تهران) و شاخص برداشت (43/37 درصد در گنبد و 46/76 درصد در منطقه تهران) شد. بر اساس نتایج حاصل و با توجـه بـه ویژگی‌های مختلف اندازه‌گیری شده، کاربرد آهن و روی به فرم نـانو حتـی در غلظت‌های پایین اثر مثبتی بر عملکرد کمی سیاه‌دانه خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

• اجزای عملکرد
• عناصر ریز مغذی
• گیاه دارویی
• نانو کلات

20.1001.1.20081472.1399.18.3.2.1

---

مراجع

1. Abdelkader, M. A., Fatma, R. I., and Metwaly, E. E. 2019. Growth and productivity of fennel (Foeniculum vulgare) Plants as Affected by Phosphorus Rate and Nano-Micronutrients Concentration. Journal ournal of Plant Production 10 (7): 483- 488.
2. Aghdasi, S., Modarres-Sanavy, S. A., Agha Alikhani, M., and Keshavarz, H. 2018. The effect of dehydration and foliar application of Fe and Mn on some physiological and quantitative and qualitative traits of green mungbean forage (Vigena radiate L.). Journal of Plant Process and Function 7: 101-115. (in Persian).
3. Al-Juthery, H. W. A., Habeeb, K. H., Altaee, F. J. K., AL-Taey, D., and Al-Tawaha, M. 2018. Effect of foliar application of different sources of nanofertilizers on growth and yield of wheat. Bioscience Research 15 (4): 3988-3997.
4. Barua, D., and Saikia, M. 2018. Agronomic biofortification in rice varieties through zinc fertilization under aerobic condition. Indian Journal of Agricultural Research 52 (1): 89-92.
5. Davazdah Emami, S., and Majnoon Hoseini, N. 2003. Agriculture and production of some herbs and spices. University of Tehran Publications: 300.
6. El-Metwally, I. M., Doaa, M., Abo-Basha, R., and Abd El-Aziz, M. 2018. Response of peanut plants to different foliar applications of nano iron, manganese and zinc under sandy soil conditions. Middle East Journal of Applied Sciences 8 (2): 474-482.
7. Gomaa, M. A., Kandil, E. E., Amera, M., and Ibrahim, M. 2020. Response of maize to organic fertilization and some nano-micronutrients. Egyptian Academic Journal of Biological Sciences 11 (1): 13-20.
8. Hafez, B., Khanif, Y. M., and Saleem, M. 2013. Role of zinc in plant nutrition. American Journal of Experimental Agriculture 3: 374-391.
9. Hayyawi, W., Al-juthery, A., Abdulkareem, H., Fadhil, K., Radhi, F., Hussein, M., and Khaeim, M. 2019. The response of wheat to foliar application of nano micro nutrients. Plant Archives 19: 827-831.
10. Izadi, Y., and Modares-sanavi, S. A. M. 2018. Effect of nano iron and manganese fertilizers on mung bean growth and yield in water deficit stress condition. Iranian Journal of Field Crops Research 16 (3): 651-664. (in Persian).
11. Jam, A., Ebadi, A., and Parmon, G. 2015. The role of iron and zinc on tuber yield and yield components of potato. Journal of Crop Ecophysiology 7: 177-190. (in Persian).
12. Kopittke, P. M., Lombi, E., Wang, P., Schjoerring, J., and Husted, S. 2019. Nanomaterials as fertilizers for improving plant mineral nutrition and environmental outcomes. Environmental Science 6: 3513-3524.
13. Monica, R. C., and Cremonini, R. 2009. Nanoparticles and Higher Plants. International Journal of Cytology, Cytosystematics and Cytogenetics 62: 161-65.
14. Morovat, G., Pasari, B., and Rokhzadi, A. 2019. Effect of Pluramin and iron and zinc nano-fertilizer on rainfed chickpea (Cicer arietinum L.) at on-farm conditions 20 (2): 647-656.
15. Rameshraddy, P. G. J., Mahesh, S., Geetha, K. N., and Shankar, A. G. 2019 Seed priming and foliar spray with nano zinc improves stress adaptability and seed zinc content without compromising seed yield in ragi (Finger millet). International Journal of Pure Applied Bioscience 5 (3): 251-258.
16. Ramroudi, M., Keikhajaleh, M., Golvi, M., Seghateslami, M. J., and Baradaran, R. 2011. Effect of micronutrient soluble irrigation and irrigation regimes on quantitative and qualitative yield of psyllium. Journal of Agricultural Ecology 3: 226-219.
17. Rezaee chapane, A., Salmasi, S., Pirzad, A. R., and Rahimi, A. 2015. Effect of foliar application of iron, zinc and mn on nutrients, yield components and seed oil calendula officinalis L. Journal of Horticultural Science 102: 29-52. (in Persian).
18. Seyed Jamal, Z. A., Astaraei, R., and Emami, H. 2014. The effect of humic acid and compost on the absorption of some micronutrients in basil (Ocimum basilicum L.). First National Conference on Sustainable Farming of Medicinal Plants: 1-8.
19. Sher, A., Naveed, Kh., Ahmad,G., and Khan, A. 2020. Grain zinc and iron enrichment through foliar application augments wheat yield under varying nitrogen regimes. Pakistan Journal of Botany 52 (1): 85-94.
20. Sudhagar, G. B., Immanuel, R., Ramesh, S., Baradhan, G., and Sureshkumar, S. M. 2019. Effect of zinc and iron fertilizartion on growth and development of rice. Plant Archives 19: 1877-1880.
21. Yarnell, E., and Abascal, K. 2011. Nigella sativa holy herb of the middle east. Alternative and Complementary Therapy 17: 99-105.