مقایسه عملکرد و کیفیت علوفه در کشت مخلوط چاودار (Secale cereale L.) و ماشک گل‍خوشه‍ای (Vicia villosa Roth.) تحت سیستم‌های مختلف خاک‌ورزی

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• طالب صلواتی ¹
• غلامرضا حیدری ¹
• محمد مجیدی ²
• شیوا خالص رو ¹

¹ گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

² سازمان جهاد کشاورزی استان کردستان، سنندج، ایران

10.22067/jcesc.2024.88050.1325

چکیده

به منظور بررسی تأثیر سیستم‌های مختلف خاک‌ورزی درکشت مخلوط چاودار (Secale cereale L.) و ماشک گل‍خوشه‍ای (Vicia villosa Roth) آزمایشی در سال زراعی 1398-1397 به صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. روش‌های خاک‌ورزی شامل بدون خاک‌ورزی، کم خاک‌ورزی و خاک‌ورزی رایج به عنوان فاکتور اصلی و الگوهای کشت مخلوط چاودار و ماشک در 5 سطح  شامل 100 درصد ماشک، 75 درصد ماشک+ 25 درصد چاودار، 50 درصد ماشک+ 50 درصد چاودار، 25 درصد ماشک+ 75 درصد چاودار و 100 درصد چاودار به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. صفات مورد مطالعه شامل تعداد گره در ریشه ماشک، عملکرد علوفه خشک ماشک و چاودار، نسبت برابری زمین، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی و خنثی، ماده خشک قابل هضم و درصد خاکستر بود. نتایج نشان داد در بین ترکیب‌های کشت مخلوط، بیشترین عملکرد علوفه خشک چاودار ( kg.ha^-11625) در تیمار 75 درصد چاودار+ 25 درصد ماشک و در سیستم‌ خاک‌ورزی متداول حاصل شد که با تیمار 75 درصد چاودار+ 25 درصد ماشک در سیستم خاک‌ورزی کاهش‌یافته اختلاف معنی‌داری نداشت. در همه سیستم‌های خاکورزی مورد آزمایش، الگوی کشت 50 درصد ماشک+ 50 درصد چاودار نسبت برابری زمین (LER) بالاتری داشت. بررسی نتایج کیفیت علوفه نشان داد که الیاف نامحلول در شوینده اسیدی (ADF) و خنثی (NDF) در خاک‌ورزی رایج و کشت خالص چاودار بیشتر از سایر تیمارهای مورد آزمایش بود در حالی‌که با افزایش نسبت ماشک در کشت مخلوط مقدار الیاف نامحلول کاهش پیدا کرد. بیشترین ماده خشک قابل هضم (DMD) به میزان 6/445 گرم بر کیلوگرم به تیمار شخم کاهشی مربوط بود. این یافته‌ها بر پتانسیل استفاده از خاک‌ورزی حفاظتی و سیستم‌های کشت مخلوط به‌عنوان استراتژی‌های مؤثر کشاورزی برای افزایش کمیت و کیفیت تولید علوفه تأکید می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

• خاک‌ورزی حفاظتی
• عملکرد علوفه
• قابلیت هضم علوفه
• نسبت برابری زمین

موضوعات

• کشت مخلوط

---