تأثیر تنوع گیاهی بر تنوع و فراوانی بندپایان در مزارع گندم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی

2 دانشگاه فردوسی مشهد

3 گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

چکیده
تولیدات گیاهان و تنوع آنها نقش مهمی در گسترش سطوح مختلف تنوع زیستی، بویژه بندپایان، در هر اکوسیستم دارد. به منظور بررسی چگونگی تأثیر گیاهان بر تنوع و فراوانی بندپایان، مطالعه‌ای در سه منطقه متفاوت از نظر میانگین درجه حرارت و بارندگی سالیانه در شهرستان‌های شیروان، مشهد و گناباد روی جامعه گیاهی و بندپایان انجام گرفت. با توجه به تأثیر فعالیت‌های کشاورزی بر تنوع گیاهان، دو سیستم کشاورزی کم نهاده و پرنهاده گندم و یک سیستم طبیعی در هر منطقه به عنوان اکوسیستم‌های مورد مطالعه انتخاب شدند. برای تعیین تنوع گیاهان، در مرحله پر شدن دانه های گندم در هر منطقه، نمونه برداری با استفاده از کوادرات و با پنج تکرار از سیستم‌های مورد مطالعه انجام شد و گیاهان داخل کوادرات مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفتند. نمونه برداری از بندپایان بوسیله تور حشره گیری و از سطح بوته های مزرعه یا منطقه طبیعی و به صورت هفتگی انجام گرفته و غنای گونه ای و فراوانی حشرات و عنکبوت‌های جمع آوری شده تعیین گردید. فعالیت‌های کشاورزی غنای گونه‌های گیاهی را کاهش داد اما تنوع و فراوانی حشرات و عنکبوت ها در سیستم‌های کشاورزی افزایش یافت. یافته‌های این پژوهش نشان داد که غنای گونه‌ای گیاهان ارتباط مستقیمی با غنای گونه‌ای و فراوانی حشرات و عنکبوت ها ندارد، بلکه زیست توده گیاهان عامل مهم و موثر بر غنای گونه‌ای و فراوانی کل حشرات، عنکبوت ها و حشرات مفید است. بر اساس نتایج این مطالعه، تولیدات گیاهی در سیستم‌های کشاورزی و وجود درختان در حاشیه مزارع نقش قابل توجهی در حفظ و بهبود تنوع گونه‌ای بندپایان و کارکردهای مفید آنها دارد. بنابراین با کاهش غنای گونه‌ای گیاهان، که در اثر فعالیت‌های کشاورزی اتفاق می‌افتد، غنای گونه‌ای بندپایان کاهش نمی یابد بلکه مصرف بی رویه نهاده‌های شیمیایی، بویژه آفت کش ها نقش مهمی در کاهش غنای گونه‌ای گیاهان و بندپایان در سیستم‌های کشاورزی دارد.

واژه‌های کلیدی: تنوع گیاهان، تنوع بندپایان، فراوانی بندپایان، اثرات متقابل گیاهان- حشرات، سیستم‌های کشاورزی

CAPTCHA Image